Życie to nieustanny rollercoaster emocji, a jednym z częstych pasażerów tego emocjonalnego szaleństwa jest lęk o zdrowie. Z jednej strony, obawa o nasze zdrowie wydaje się jak najbardziej sensowna, biorąc pod uwagę różnorodność zagrożeń, które czyhają na każdego z nas. Czy jednak wszystkie zmartwienia są równie uzasadnione, czy może czasami stajemy się niewłaściwie zafiksowani na punkcie naszego stanu zdrowia?
W dzisiejszym świecie, w którym dostęp do informacji jest nieograniczony, wielu z nas regularnie zagląda w świat internetu, by poszukać odpowiedzi na pytania związane ze zdrowiem. 20% ludzi będzie zmagać się z chorobą nowotworową w trakcie swojego życia, co sprawia, że troska o zdrowie staje się naturalną reakcją. Jednak, czy nie przesadzamy czasem z naszym zmartwieniem?
Jak więc rozróżnić normalne zmartwienie o zdrowie od hipochondrii, czyli chorobliwego lęku o zdrowie?
Osoby doświadczające hipochondrii często przejawiają kilka charakterystycznych cech.
Po pierwsze, poświęcają one bardzo dużo czasu na sprawdzanie swojego stanu zdrowia. Regularne wizyty u różnych lekarzy, nieustanna potrzeba przeprowadzania badań medycznych, czytanie o objawach na stronach internetowych, a nawet udzielanie się na forach zdrowotnych staje się dla nich codzienną praktyką. Ta obsesyjna potrzeba poszukiwania informacji może prowadzić do jeszcze większego niepokoju.
Po drugie, osoby z hipochondrią często doświadczają męczących objawów ciała, które nie mają jasnej przyczyny. Od spiętych barków po dziwne doznania, takie jak mrowienie rąk czy uczucie bólu w klatce piersiowej. Te objawy stają się dla nich obsesyjnym źródłem zmartwień.
Po trzecie, hipochondrycy często budzą się w nocy przerażeni myślami o swoim zdrowiu. Rozmyślanie o potencjalnych chorobach i ich objawach staje się codzienną częścią ich życia. To może prowadzić do chronicznego zmęczenia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Trudno im nawet uwierzyć, że są zdrowi, nawet po otrzymaniu zapewnień medycznych.
Jeśli więc zastanawiasz się, czy twoje zmartwienia o zdrowie przekształciły się w hipochondrię, zastanów się, czy spełniasz te kryteria. Czy czasem nie doszedłeś do punktu, w którym cierpisz, a życie stało się dla ciebie jednym wielkim lękiem?
Lęk o zdrowie często wynika z błędnej interpretacji normalnych wrażeń ciała lub drobnych objawów jako oznak poważnej choroby. Ta obsesyjna troska może być spowodowana różnymi czynnikami, takimi jak wcześniejsze doświadczenia związane z chorobami, informacje zdobyte z mediów, czy też osobista predyspozycja do lęku i niepokoju. Lęk związany z obawą o chorobę, której nie ma, może być równie paraliżujący jak lęk przed realnie zdiagnozowaną chorobą. To z kolei często prowadzi do depresji, zaburzeń snu tworząc destrukcyjny cykl negatywnych emocji. Stały stres i niepokój mogą również mieć negatywny wpływ na układ odpornościowy, co paradoksalnie może zwiększać podatność na różne schorzenia. Troska o własne zdrowie jest ważna, ale równie ważne jest zachowanie równowagi i nie wpadanie w nadmierny lęk, który sam w sobie może być szkodliwy dla zdrowia
Co robić w takim razie ?
Jeśli rozpoznajesz w sobie objawy hipochondrii, ważne jest, aby zwrócić się o pomoc. Terapeuci i specjaliści ds. zdrowia psychicznego są w stanie pomóc w radzeniu sobie z tym rodzajem lęku. Nie warto bagatelizować swoich uczuć ani lekceważyć ich wpływu na codzienne funkcjonowanie. Ważne jest, aby osoby cierpiące na to zaburzenie aktywnie pracowały nad rozwojem strategii radzenia sobie ze stresem i niepokojem.
Wymaga to podejścia wielowymiarowego. Oto kilka strategii, które mogą pomóc:
Edukacja: Poznaj fakty na temat zdrowia i chorób. Rozumienie, co jest normalne dla ciała, a co może wskazywać na problem zdrowotny, może pomóc złagodzić niektóre obawy.
Urealnianie lęków: uświadomienie sobie jakie lęki są rzeczywiste a jakie nie są. Rozmowa z profesjonalistą: Rozmowa z terapeutą może pomóc zrozumieć źródła lęku i nauczyć skutecznych strategii radzenia sobie z nim. Psychoterapia jest często skuteczna w leczeniu lęku przed chorobami.
Dzienniki lęku o zdrowie: Prowadzenie dzienników jest przydatne, ponieważ możemy wyłapać pewne wzory, zauważyć pewne schematy, zaobserwować kiedy na przykład pojawia się lęk o zdrowie w jakich sytuacjach, w jakich porach dni czy nocy.
Ograniczanie wyszukiwania informacji o zdrowiu w Internecie: Przeszukiwanie Internetu w poszukiwaniu symptomów i chorób często pogłębia lęk. Staraj się unikać tej praktyki.
Techniki relaksacyjne: Praktyki takie jak medytacja, głębokie oddychanie, joga, czy mindfulness mogą pomóc w zarządzaniu stresem i lękiem.
Aktywność fizyczna: Regularna aktywność fizyczna poprawia ogólne samopoczucie i może pomóc zmniejszyć lęk.
Zdrowy tryb życia: Zdrowa dieta, odpowiednia ilość snu i unikanie nadużywania substancji takich jak alkohol i kofeina mogą pomóc w utrzymaniu równowagi psychicznej.
Ustawianie granic: Nauka mówienia „nie” nadmiernym obawom i skupienie się na teraźniejszości może pomóc zmniejszyć lęk.
Wsparcie społeczne: Dziel się swoimi uczuciami z zaufanymi osobami. Wsparcie ze strony przyjaciół i rodziny może być bardzo pomocne.
Regularne wizyty kontrolne: Utrzymywanie regularnego kontaktu z lekarzem rodzinnym i przestrzeganie zaleceń medycznych może pomóc złagodzić obawy związane ze zdrowiem.
Rozwijanie zainteresowań: Angażowanie się w pasje i hobby może pomóc odwrócić uwagę od lęku.
Niezwykle ważna jest świadomość, że lęk o zdrowie jest poważnym zaburzeniem, które może znacząco wpłynąć na jakość życia. Przy odpowiednim wsparciu i leczeniu, osoby te mogą nauczyć się lepiej zarządzać swoimi obawami i prowadzić pełniejsze, zdrowsze życie. Niech troska o zdrowie stanie się czymś racjonalnym i zdrowym, a nie źródłem nieustannego lęku i niepokoju.
Tekst: Marlena Kazoń – psychoterapeutka par i małżeństw, psychoterapeutka traumy EMDR i Brainspotting.
