Trauma z dzieciństwa a wybory partnerskie – Jak przeszłość kształtuje nasze relacje?

Trauma a wybór partnera dozdrowia


Trauma z dzieciństwa, definiowana jako doświadczanie przemocy, zaniedbania, utraty bliskiej osoby czy innych poważnych stresorów, ma długotrwały wpływ na rozwój psychiczny i emocjonalny człowieka. Badania nad konsekwencjami traum dziecięcych wskazują, że doświadczenia te mogą prowadzić do zaburzeń emocjonalnych, takich jak lęk, depresja czy zaburzenia osobowości, budując określone wzorce zachowań i oczekiwań wobec innych ludzi.

Dzieci, które dorastały w środowisku pełnym emocjonalnych trudności, przemocy, zaniedbania czy braku stabilności, często uczą się niezdrowych mechanizmów radzenia sobie z emocjami i bliskością. Te wzorce mogą przenosić się na dorosłe życie, wpływając na to, kogo wybieramy jako partnera i jak kształtujemy nasze relacje.

Relacje partnerskie są istotnym aspektem dorosłego życia. Wpływają na zdrowie psychiczne, poczucie bezpieczeństwa oraz ogólne zadowolenie z życia. Wybory partnera mogą być jednak zdeterminowane przez nieświadome procesy, wynikające z wcześniejszych doświadczeń, w tym z traum z dzieciństwa. Zrozumienie, jak trauma z dzieciństwa wpływa na wybory partnerskie, jest istotne dla psychologów, terapeutów i osób zajmujących się pomocą w związkach.

Trauma z dzieciństwa a styl przywiązania

Jednym z kluczowych mechanizmów, za pomocą którego trauma z dzieciństwa wpływa na wybory partnerskie, jest styl przywiązania. Teoria przywiązania, rozwinięta przez Johna Bowlby’ego, zakłada, że jakość relacji z opiekunami we wczesnym dzieciństwie kształtuje sposób, w jaki w dorosłości tworzymy relacje z innymi. Cztery główne style przywiązania to:

Bezpieczny – charakteryzuje się zaufaniem do innych i umiejętnością nawiązywania bliskich, zdrowych relacji;

Lękowy – osoby z tym stylem odczuwają nieustanną obawę przed odrzuceniem i dążą do zbytniej bliskości z partnerem;
Unikowy – osoby te unikają bliskich relacji, boją się zaangażowania i zbytniego uzależnienia od innych;
Zdezorganizowany – styl ten charakteryzuje się mieszanką lęku i unikania, co może prowadzić do chaotycznych i niestabilnych relacji.

Osoby, które doświadczyły traumy z dzieciństwa, częściej przejawiają lękowy, unikowy lub zdezorganizowany styl przywiązania. Badania pokazują, że wybierają partnerów, z którymi odtwarzają znane z dzieciństwa wzorce, nawet jeśli są one destrukcyjne.

Schematy relacyjne i powtarzanie wzorców

Wzorce relacyjne kształtowane w dzieciństwie często znajdują odzwierciedlenie w dorosłym życiu poprzez tzw. schematy poznawcze. Są to utrwalone przekonania na temat siebie, innych i relacji międzyludzkich, które determinują sposób postrzegania i reagowania na różne sytuacje.
Osoby, które doznały traumy w dzieciństwie, mogą rozwijać negatywne schematy, takie jak poczucie niegodności miłości czy nieufność wobec innych. Takie schematy mogą prowadzić do destrukcyjnych wyborów partnerskich, np. wybierania partnerów, którzy wzmacniają te negatywne przekonania. Mechanizm ten, zwany powtarzaniem traumy, polega na nieświadomym dążeniu do odtwarzania bolesnych doświadczeń z dzieciństwa w nadziei na ich rozwiązanie.

Jednym z głównych mechanizmów, które trauma z dzieciństwa pozostawia w dorosłych relacjach, jest tzw. powtarzanie znanego wzorca. Osoby, które w dzieciństwie doświadczyły braku bezpieczeństwa, mogą podświadomie wybierać partnerów, którzy w pewien sposób odzwierciedlają te trudne relacje z przeszłości, nawet jeśli są one destrukcyjne. Dzieje się tak, ponieważ mimo że są bolesne, są również znane i przez to wydają się “bezpieczne”. Na przykład osoby, które dorastały z emocjonalnie niedostępnymi rodzicami, mogą w dorosłym życiu wybierać partnerów, którzy również są chłodni i zdystansowani, odtwarzając wzorzec, który znają z dzieciństwa, osoba z lękowym stylem przywiązania może nieświadomie wybierać partnerów, którzy potwierdzają jej obawy przed odrzuceniem.

Zaburzenia emocjonalne a wybory partnerskie

Trauma z dzieciństwa wiąże się również z większym ryzykiem wystąpienia zaburzeń emocjonalnych, takich jak depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia osobowości (np. borderline) czy zaburzenia stresowe pourazowe (PTSD). Zaburzenia te mogą wpływać na sposób, w jaki jednostka tworzy i utrzymuje relacje partnerskie. Na przykład, osoby z depresją mogą wybierać partnerów, którzy potwierdzają ich negatywny obraz siebie, podczas gdy osoby z zaburzeniami lękowymi mogą unikać bliskich relacji lub angażować się w związek w sposób przesadny, co prowadzi do trudności w utrzymaniu zdrowej relacji.

Wzorce przemocy i toksycznych relacji

Trauma z dzieciństwa, zwłaszcza jeśli obejmowała przemoc domową, może prowadzić do większego prawdopodobieństwa wejścia w dorosłe związki, w których występuje przemoc. Badania wskazują, że osoby, które doświadczyły przemocy w dzieciństwie, mają większe ryzyko stania się ofiarami lub sprawcami przemocy w dorosłych relacjach. Wybory partnerskie mogą opierać się na schematach toksycznych relacji, gdzie dominują dynamiki siły, kontroli i agresji, a osoby te mogą nieświadomie powielać wzorce wyniesione z rodzinnego domu.

Terapia i interwencje

Aby radzić sobie z traumą z przeszłości, kluczowym krokiem jest zrozumienie, jakie wzorce relacji zostały ukształtowane w dzieciństwie i jak wpływają one na obecne decyzje. Terapia, zwłaszcza psychoterapia traumy lub terapia skoncentrowana na relacjach, może pomóc w identyfikacji tych wzorców oraz w nauce zdrowszych sposobów budowania relacji. W trakcie pracy terapeutycznej osoby uczą się, jak rozpoznać destrukcyjne mechanizmy oraz jak wyznaczać granice, aby unikać powielania bolesnych schematów.

Ważnym aspektem pracy nad traumą jest również rozwijanie świadomości własnych potrzeb i pragnień w relacjach. Zrozumienie, że przeszłość nie musi determinować przyszłości, jest krokiem do budowania zdrowszych i bardziej satysfakcjonujących związków. Ucząc się, jak rozpoznawać emocje, radzić sobie z nimi i komunikować swoje potrzeby w sposób otwarty, można przerwać cykl powtarzania starych, niezdrowych schematów i zbudować relacje oparte na wzajemnym szacunku i zrozumieniu.

Wnioski
Trauma z dzieciństwa ma ogromny wpływ na późniejsze wybory partnerskie. Styl przywiązania, schematy relacyjne, zaburzenia emocjonalne oraz skłonność do powtarzania destrukcyjnych wzorców mogą znacząco wpływać na to, jak jednostka wchodzi w dorosłe relacje. Zrozumienie tych mechanizmów pozwala na skuteczniejszą pracę terapeutyczną i umożliwia budowanie zdrowszych relacji. Interwencje psychologiczne, oparte na rozpoznawaniu i przepracowywaniu traum z dzieciństwa, mogą być kluczowe w poprawie jakości życia osób zmagających się z trudnościami w relacjach partnerskich. Ostatecznie, praca nad traumą z dzieciństwa to proces wymagający czasu, cierpliwości i wsparcia, ale może przynieść głęboką transformację i pozwolić na budowanie bardziej autentycznych i zdrowych relacji w dorosłym życiu.

Tekst: Marlena Kazoń- psychoterapeutka par i małżeństw, psychoterapeutka traumy SE, EMDR i Brainspotting.

Bibliografia:
1.Bowlby, J. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. Basic Books.
2.Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2007). Attachment in Adulthood: Structure, Dynamics, and Change. Guilford Press.
3.Van der Kolk, B. A. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. Viking.
4.Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema Therapy: A Practitioner’s Guide. Guilford Press.

Podziel się na:

P9088766PP_A

Subskrybuj

Najświeższe informacje na temat tego, co Nas porusza, prosto na twoją skrzynkę e-mail.