Przewlekła Choroba Nerek może dotknąć osoby w każdym wieku, ale po 60 r.ż. ryzyko zachorowania znacząco wzrasta. Najczęściej nerki zostają uszkodzone w wyniku przebiegu chorób cywilizacyjnych jak: cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, otyłość i choroby serca. Choroby te są bardzo podstępne – czynią spustoszenie w organizmie, a chory nie odczuwa żadnych niepokojących objawów.
Pierwsze sygnały choroby nerek bywają niecharakterystyczne i łatwo je zignorować lub powiązać z innymi schorzeniami. Bywa, że pacjenci latami zmagają się z chorobą, a ich stan cały czas się pogarsza. Chore nerki nie dają żadnych dolegliwości bólowych, w związku z czym trudno jest uchwycić pierwsze stadium choroby.
Do najczęstszych oznak choroby nerek, na które warto zwrócić uwagę należą:
• Zmiany w oddawaniu moczu
Częstym sygnałem ostrzegawczym są zmiany zabarwienia moczu. Może to być dziwny l lub nieznany zapach, bledszy lub ciemniejszy kolor oraz inna częstotliwość, rzadsze lub częstsze wizyty w toalecie, niekiedy bolesność przy oddawaniu moczu
• Ból w dole pleców
Ból i dyskomfort w dolnej części pleców to jedne z najczęstszych objawów choroby nerek. Ból może wystąpić po jednej lub obu stronach pleców. W niektórych przypadkach dyskomfort ten łagodzi się podczas oddawania moczu.
• Obrzęk stóp i rąk
Gdy nerki nie działają prawidłowo, nie usuwają skutecznie odpadów z organizmu i pojawiają się obrzęki. Płyny te mogą gromadzić się w okolicach rąk, nóg, kostek lub twarzy. W bardzo poważnych przypadkach obrzęk może rozwinąć się w płucach i w sercu.
• Problemy skórne
Słabo funkcjonujące nerki mogą doprowadzić do gromadzenia się toksyn w organizmie. To często skutkuje suchością, wysypką i mocnym swędzeniem skóry. Jeśli zaobserwujesz taki objaw, skonsultuj to z lekarzem.
• Anemia
Jedną z podstawowych funkcji nerek jest produkcja erytropoetyny, która jest ważna dla produkcji tlenu przenoszącego czerwone krwinki. Niedobór czerwonych krwinek w organizmie może skutkować niedoborem żelaza i anemią. Niski poziom żelaza może powodować uczucie zimna nawet w ciepłym otoczeniu, a także chroniczne osłabienie i zmęczenie.
• Zapach amoniaku z ust
Nieprzyjemny zapach z ust może być pierwszym objawem wrzodów, choroby nerek lub cukrzycy.
Funkcje nerek
Nerki pełnią w naszym organizmie wiele ważnych funkcji. Ich głównym zadaniem jest usuwanie nagromadzonych toksyn poprzez filtrowanie krwi i wydalanie wraz z moczem szkodliwych produktów przemiany materii. Kiedy ich praca przebiega nieprawidłowo, może dojść do zatrucia organizmu, a nawet śmierci, gdyż toksyny gromadzą się w obrębie miedniczek nerkowych, w torbielach kory nerki, w moczowodach oraz pęcherzu moczowym. Właśnie dlatego, gdy tylko zauważymy u siebie któryś z pierwszych, niepokojących objawów, należy wykonać podstawowe badania diagnostyczne.
Jakie badania wykonać by ocenić pracę nerek?
1. Mocz badanie ogólne– analiza moczu wskazuje na funkcjonowanie układu moczowego ( stan nerek, zakażenia w obrębie układu moczowego) Profilaktycznie powinniśmy wykonywać je raz w roku.
2. Posiew moczu –pozwala na wykrycie drobnoustrojów chorobotwórczych.
3. Oznaczenie poziomu kwasu moczowego. Kwas moczowy jest produktem rozpadu puryn w organizmie. Puryny są związkami organicznymi zawierającymi azot, które znajdują się we wszystkich komórkach organizmu- przede wszystkim w strukturze DNA. Kwas moczowy jest wydalany przez nerki. Gdy jego stężenie we krwi jest zbyt wysokie- tak zwana hiperurykemia- wytrąca się on wówczas w postaci kryształków, osadzających się w stawach i może przebiegać klinicznie w postaci dny moczanowej lub niewydolności nerek.
4. Kreatynina- jest substancją powstającą podczas przemian metabolicznych zachodzących w mięśniach. Przy prawidłowo funkcjonujących nerkach kreatynina prawie w całości jest filtrowana przez kłębuszki nerkowe. Stężenie poziomu kreatyniny w surowicy krwi daje możliwość oceny funkcji nerek.
5. Mocznik – stężenie mocznika we krwi zależy od podaży białek w pokarmach. Podwyższony jego poziom we krwi może wskazywać na upośledzenie funkcji wydalniczej nerek, zwiększony katabolizm białek.
Dzięki tym badaniom można zdiagnozować czy coś niepokojącego nie dzieje się w nerkach. Osoby chore na cukrzycę lub nadciśnienie tętnicze powinny pamiętać, że są w grupie ryzyka zachorowań na przewlekłą chorobę nerek, dlatego powinny monitorować stan swojego zdrowia. Z drugiej strony powinny zdać sobie sprawę, że na pojawienie się czy też przebieg choroby ma wpływ styl życia, jaki prowadzą, sposób odżywiania oraz to czy są aktywne ruchowo czy też nie.
Świadomość społeczna na temat niewydolności nerek jest niska, a choroby nerek dotyczą osób w każdym wieku. Obecnie na świecie z powodu przewlekłej choroby nerek cierpi pond 500 mln osób, a w Polsce aż 4 miliony. 80 000 osób rocznie przedwcześnie umiera z powodu jej następstwa. Schyłkową niewydolnością nerek, wiążącą się z koniecznością rozpoczęcia dializ objętych jest 20 tys. Polaków. Dlatego obchodzony co roku w każdy drugi czwartek marca Światowy Dzień Nerek jest okazją do upowszechniania wiedzy na temat profilaktyki chorób nerek i zachętą do wykonywania badań.
Tekst: Dorota Tuńska
Źródło: Postaw na zdrowie- Andrzej Janus, Wydawnictwo IPS Sp.zo.o., Warszawa 2017
