Niski poziom Omega 3 naraża nas na ryzyko chorób sercowo- naczyniowych i skrócenie przewidywalnej długości życia- podają naukowcy w American Journal of Clinical Nutrion. Kwasy tłuszczowe, które są związane ze zmniejszonym ryzkiem chorób układu krążenia i śmiertelnością to omega 3, EPA i DHA oraz kwas α-linolenowy (ALA). Organizm człowieka nie jest w stanie wytwarzać tych związków samodzielnie, konieczne jest więc dostarczanie ich wraz z pożywieniem. Ich źródłem są morskie ryby takie jak łosoś, śledź, także skorupiaki, orzechy włoskie, a także niektóre oleje roślinne (np. olej arachidowy i lniany)
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 pełnią wiele bardzo istotnych funkcji w organizmie:
- hamują procesy zapalne w organizmie – zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, układu kostno-stawowego czy nowotworów złośliwych
- są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu – zmniejszają ryzyko rozwoju depresji, a także choroby Alzheimera i Parkinsona,
- obniżają poziom trójglicerydów i cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu LDL we krwi,
- wpływają na odpowiednie kształtowanie układu nerwowego u płodu.Niemowlęta, które w okresie płodowym nie otrzymywały odpowiedniej ilości kwasów omega-3 od matki narażone są np. na problemy ze wzrokiem),
- wzmacniają wzrok, zapewniając prawidłowe funkcjonowanie siatkówki oka
- zapobiegają powstawaniu zmian w jelicie grubym.
Wśród Omega 6 wyróżnia się natomiast kwas linolowy (LA), kwas gammalinolenowy (GLA) czy kwas arachidonowy (AA). Źródłem omega-6 są oleje roślinne (np. słonecznikowy, kukurydziany), pestki słonecznika, dyni, sezamu, orzechy ziemne, migdały oraz awokado.
Omega 6 regulują metabolizm, odgrywają rolę w produkcji wielu hormonów, pomagają zachować zdrowe kości, wykazują jednak niekorzystne działanie prozapalnie, czyli nasilają stan zapalny w organizmie, dlatego konieczne jest zachowanie prawidłowej równowagi pomiędzy tymi kwasami, a działającymi przeciwzapalnie kwasami Omega-3.
Biorąc pod uwagę nasze nawyki żywieniowe oraz dostępność tłustych ryb, coraz więcej obserwuje się osób z dużymi dysproporcjami kwasów prozapalnych omega-6 i przeciwzapalnych omega 3. Optymalny indeks Omega 3 wynosi 8%.Naukowcy odkryli ,że w Japonii, gdzie ludzie wykazują najwyższe poziomy Omega 3, długość życia jest ok. 5 lat dłuższa niż w USA, gdzie średni wskaźnik wynosi ok.5%.
Najprostszym sposobem sprawdzenie, czy nasza dieta jest wystarczająca, jest wykonanie prostego testu. Dzięki analizie DBS możemy sprawdzić ile procentowo mamy kwasów omega-3 w membranie krwinki czerwonej. Czym mam jej więcej, tym nasza membrana będzie bardziej elastyczna.
• Poziom omega-3 w krwince czerwonej zazwyczaj oscyluje pomiędzy 0 a 12%. Jeśli twój wskaźnik omega-3 oscyluje w granicach 0 – 4%, powinieneś przyjmować 2 gramy kwasów tłuszczowych dziennie (lub 14 gramów tygodniowo). Zalecamy wykonanie ponownego testu po upływie 4 miesięcy. Może się okazać, że konieczne będzie przyjmowanie wspomnianej dawki dłużej niż przez 4 miesiące, aby uzyskać optymalny rezultat wyrażony we wskaźniku omega-3.
• Jeśli twój wskaźnik omega-3 oscyluje pomiędzy 4 a 8%, powinieneś przyjmować przynajmniej 2 gramy kwasów tłuszczowych dziennie (lub 14 gramów tygodniowo). Zalecamy wykonanie ponownego testu po upływie 4 miesięcy.
• Jeśli twój wskaźnik omega-3 jest wyższy niż 8%, oznacza to, że spożywasz wystarczającą ilość tłustych ryb lub tłuszczu rybnego. Zalecane wtedy jest wykonanie kolejnego testu po upływie 12 miesięcy.
Przykładowy wynik pierwszego testu na poziom omega-3 w krwince czerwonej.
Drugim parametrem to balans omega-3 do 6. Balans omega-6/omega-3 to stosunek wskaźnika kwasu arachidonowego omega-6 (AA) do kwasu eikozapentaenowego omega-3 (EPA) w błonie komórkowej czerwonych krwinek. Stosunek ten informuje nas o rozkładzie tłuszczu roślinnego i morskiego w naszej diecie.
Jeśli stosunek ten jest zbyt duży, oznacza to, że dostarczałeś swojemu organizmowi zbyt mało tłuszczu rybnego w ciągu ostatnich 120 dni. Naturalne procesy odbudowy są zatem zaburzone w twoim ciele. Również czas regeneracji po wysiłku fizycznym jest wówczas wydłużony.
Robiąc test na balans dowiesz się dokładnie jaką masz proporcję tych właśnie kwasów.
Stosunek omega-6/omega-3 powyżej 10 przyczyniają się do znacznego wzrostu ryzyka wystąpienia przewlekłych stanów zapalnych w organizmie, w odpowiedzi na pojawiające się infekcje i rany, jak również do zaburzeń systemu odbudowy na poziomie komórkowym. Zalecamy przyjmowanie minimum 2 gramów morskich kwasów tłuszczowych (omega-3) dziennie lub 14 gramów tygodniowo. Zalecamy także przeprowadzenie kolejnego testu po upływie 4 miesięcy, ponieważ długość życia czerwonych krwinek (erytrocytów) wynosi 120 dni.
• Stosunek omega-6/omega-3 pomiędzy 10 a 3 wiąże się z nieco podwyższonym ryzykiem wystąpienia przewlekłych stanów zapalnych w organizmie, w odpowiedzi na pojawiające się infekcje i rany, jak również z zaburzonym systemem odbudowy na poziomie komórkowym. Zalecamy przyjmowanie minimum 2 gramów morskich kwasów tłuszczowych (omega-3) dziennie lub 14 gramów tygodniowo. Zalecamy także przeprowadzenie kolejnego testu po upływie 4 miesięcy, ponieważ długość życia czerwonych krwinek (erytrocytów) wynosi 120 dni.
• Stosunek omega-6/omega-3 poniżej 3 oznacza, że spożywasz odpowiednią ilość tłustych ryb lub przyjmujesz wystarczającą ilość morskich kwasów tłuszczowych.
Przykładowy wynik pierwszego testu na balans omega-6 (AA)/ omega-3 (EPA)
Jak widać pierwsze wyniki testów pozostawiają dużo o życzenia. Jest to normalne. Dieta typowego Europejczyka jest bogata w prozapalne kwasy omega-6 i niestety bardzo uboga w kwasy omega-3 pochodzenia morskiego.
Dobrą informacją jest fakt że krwinka czerwona żyje około 120 dni, a co z tym idzie można szybko poprawić swoje wyniki.
Poniżej przedstawiam wyniki tego samego pacjenta po 4 miesięcznym suplementacji dużymi ilościami kwasów omega-3 z grupy EPA i DHA.
Podsumowanie
Rosnące znaczenie oleju rybiego w diecie można podeprzeć odkryciami zatrzymujących cząsteczek lipoksyn, resolwin i protektyn.
Te molekuły inicjują aktywny, leczniczy proces, wywołując zatrzymanie zapalenia w zaledwie kilka minut. Problemem w przewlekłych chorobach zapalnych u osób starszych — i w samym procesie starzenia się — jest niedobór tych leczniczych substancji.
Przełomowe badania z 2012 roku ujawniły, że te cząsteczki mogą być bezpośrednio produkowane w tkankach – z kwasów tłuszczowych omega 3 znajdujących się w oleju rybim. Wyklucza to potrzebę stosowania syntetycznych leków starających się naśladować efekt zatrzymujących, leczniczych cząsteczek i otwiera drzwi przed autoregulacją dzięki stosowaniu wysokiej jakości suplementów oleju rybnego.
Jak wykazano, dawka 2 do 6 g/dzień bogatego w kwasy omega 3 oleju rybiego zmniejsza zachorowalność i konsekwencje zespołu metabolicznego, chorób sercowo-naczyniowych, płuc, zwyrodnienia układu nerwowego oraz nowotworu. Dodatkowe korzyści odnoszą się do łagodzenia artretyzmu, związanych z wiekiem chorób oczu i zdrowia jamy ustnej.[62]
Opracowanie: Janusz Tyrała, Dorota Tuńska
Bibliografia:[54] Wendel M, Heller AR. Anticancer actions of omega-3 fatty acids—current state and future perspectives. Anticancer Agents Med Chem. 2009 May;9(4):457-70. Janakiram NB, Rao CV. Role of lipoxins and resolvins as anti-inflammatory and proresolving mediators in colon cancer. Curr Mol Med. 2009 Jun;9(5):565-79.
[55] Patterson RE, Flatt SW, Newman VA, et al. Marine fatty acid intake is associated with breast cancer prognosis. J Nutr. 2011 Feb;141(2):201-6.
[56] Rhodes LE, Shahbakhti H, Azurdia RM, et al. Effect of eicosapentaenoic acid, an omega-3 polyunsaturated fatty acid, on UVR-related cancer risk in humans. An assessment of early genotoxic markers. Carcinogenesis. 2003 May;24(5):919-25.
[57] Courtney ED, Matthews S, Finlayson C, et al. Eicosapentaenoic acid (EPA) reduces crypt cell proliferation and increases apoptosis in normal colonic mucosa in subjects with a history of colorectal adenomas. Int J Colorectal Dis. 2007 Jul;22(7):765-76.
[58] Johansson AS, Noren-Nystrom U, Larefalk A, Holmberg D, Lindskog M. Fish oil delays lymphoma progression in the TLL mouse. Leuk Lymphoma. 2010 Nov;51(11):2092-7.
[59] Aronson WJ, Kobayashi N, Barnard RJ, et al. Phase II prospective randomized trial of a low-fat Kwasy omega 3. Przełomowe badania ujawniają nowy mechanizm stojący za korzyściami zdrowotnymi oleju rybiego diet with fish oil supplementation in men undergoing radical prostatectomy. Cancer Prev Res (Phila). 2011 Dec;4(12):2062-71.
[60] Murphy RA, Mourtzakis M, Chu QS, Baracos VE, Reiman T, Mazurak VC. Nutritional intervention with fish oil provides a benefit over standard of care for weight and skeletal muscle mass in patients with nonsmall cell lung cancer receiving chemotherapy. Cancer. 2011 Apr 15;117(8):1775-82.
[61] Murphy RA, Mourtzakis M, Chu QS, Baracos VE, Reiman T, Mazurak VC. Supplementation with fish oil increases first-line chemotherapy efficacy in patients with advanced nonsmall cell lung cancer. Cancer. 2011 Aug 15;117(16):3774-80.
[62] Adam O, Beringer C, Kless T, et al. Anti-inflammatory effects of a low arachidonic acid diet and fish oil in patients with rheumatoid arthritis. Rheumatol Int. 2003 Jan;23(1):27-36. Berbert AA, Kondo CR, Almendra CL, Matsuo T, Dichi I. Supplementation of fish oil and olive oil in patients with rheumatoid arthritis. Nutrition. 2005 Feb;21(2):131-6. Cleland LG, Caughey GE, James MJ, Proudman SM. Reduction of cardiovascular risk factors with longterm fish oil treatment in early rheumatoid arthritis. J Rheumatol. 2006 Oct;33(10):1973-9. Fritsch D, Allen TA, Dodd CE, et al. Dose-titration effects of fish oil in osteoarthritic dogs. J Vet Intern Med. 2010 Sep-Oct;24(5):1020-6. Gruenwald J, Petzold E, Busch R, Petzold HP, Graubaum HJ. Effect of glucosamine sulfate with or without omega-3 fatty acids in patients
