Zgodnie z zasadą „lepiej zapobiegać niż leczyć”, pamiętajmy o badaniach profilaktycznych. O zdrowie należy troszczyć się w każdym wieku, a w senioralnym szczególnie. Jak zatem sprawdzić stan zdrowa? Jakie badania należy wykonać, by zweryfikować ryzyko m.in. chorób układu krążenia, które są przyczyną połowy zgonów w Polsce, cukrzycy na którą choruje blisko 3 mln Polaków.
Wykonanie odpowiednich badań może pomóc wykryć nieprawidłowości przed wystąpieniem objawów choroby. Oto lista badań, które powinniśmy wykonywać raz w roku:
Badanie glukozy – diagnostyka cukrzycy. Cukrzyca przed długi czas „nie boli”, ale skutecznie niszczy organizm. Powoduje utratę wzorku, zaburzenia funkcjonowania nerek, jest przyczyną amputacji kończyn dolnych. Bezpośrednio związana jest z występowaniem zawałów serca i udarów mózgu. Badania glukozy w laboratorium w praktyce powinniśmy wykonać raz w roku. Stężenie glukozy na czczo, u zdrowej osoby, nie może przekraczać 100 mg/dl.
Oznaczenie cholesterolu całkowitego – cholesterol jest niezbędnym składnikiem tłuszczowym w naszym organizmie. Wytwarzany jest przez wątrobę, ale także dostarczany z pożywieniem, wykorzystywany jest m.in.: do produkcji hormonów, witaminy D i syntezy kwasów żółciowych. Powinniśmy kontrolować jego stężenie, gdyż może przyczynić się do rozwoju miażdżycy. A ta z kolei sprzyja chorobom serca (choroba wieńcowa, zawał serca) i mózgu (zaburzenia neurologiczne, udar). Uwaga – podwyższony cholesterol nie boli. W organizmie wyróżniamy: LDL („zły”), który powinniśmy utrzymywać na niskim poziomie, poniżej 115 mg/dl i HDL („dobry”), pomaga utrzymać serce w dobrej kondycji, frakcja dla mężczyzn – ponad 40 mg/dl, dla kobiet – ponad 45 mg/dl.
Badanie kreatyniny i eGFR – pozwoli ocenić funkcję nerek. Nerki są ważnym narządem w organizmie. Choroby przewlekłe (np. cukrzyca, miażdżyca) uszkadzają nerki, a źle funkcjonujące destrukcyjnie wpływają na funkcje pozostałych narządów. Badanie kreatyniny i ocena funkcji nerek za pomocą szacowanego wskaźnika filtracji – eGFR jest czułym testem. Pozwala wcześnie wykryć zaburzenia pracy nerek i wdrożyć odpowiednie postępowanie spowalniające postęp choroby. Parametr eGFRcr wg wzoru CKD-EPI powyżej 90 (ml/min/1,73m) świadczy o poprawnym działaniu nerek.
Badanie stężenia elektrolitów we krwi (sód, potas). Te właśnie pierwiastki są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu krążenia, utrzymania ciśnienia krwi na odpowiednim poziomie. Dzięki badaniu potasu możemy zdiagnozować, czy organizm zachowuje równowagę elektrolitową, która wpływa na funkcjonowanie komórek nerwowych i mięśniowych, czyli na prawidłową pracę serca. Natomiast niedobór sodu przejawia się zaburzoną pracą serca, skurczami mięśni, zawrotami i bólami głowy. Może zdarzyć się utrata przytomności, zaburzenia pamięci i koncentracji. Permanentny niedobór tego pierwiastka może prowadzić nawet do śmierci.
Nawet zupełnie zdrowe osoby przynajmniej raz w roku powinny zgłosić się do lekarza POZ po skierowanie na EKG serca
Seniorzy taki bilans zdrowia powinni wykonywać co najmniej raz do roku.
Artur Gabrysiak – specjalista ds. medycyny laboratoryjnej Grupy American Heart of Poland.
