Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci- tak mówi stare porzekadło i wiele w tym prawdy, bo nawyki żywieniowe dzieci kształtują się już od chwili narodzin. Od tego co znajdzie się na talerzu dziecka zależy jego zdrowie. Powinny królować warzywa jako podstawa zbilansowanej i pełnowartościowej diety. Tylko taka gwarantuje zdrowie teraz i w przyszłości. Jak zatem przekonać najmłodszych do jedzenia warzyw i owoców?
Wzorem do naśladowania dla dzieci są rodzice, dziadkowie i nauczyciele. Przez zachowania żywieniowe dorosłych kształtują się nawyki dzieci. Wszystko w naszych rękach!
Tymczasem dieta większości z nas nie jest zdrowa. Coraz chętniej sięgamy po gotowe produkty, a spożycie tzw. fast foodów i cukru ciągle rośnie. Nie musimy odwoływać się do badań naukowych i statystycznych, widać to na naszej ulicy. Niestety tendencja ta dotyczy również dzieci, które nienauczone prawidłowych wzorców jak zdrowo się odżywiać, naśladują dorosłych. Szacuje się, że około 90% dzieci odżywia się nieprawidłowo. Nie jada śniadań przed wyjściem do szkoły, na przerwach zamiast pożywnego posiłku pojawiają się słone przekąski lub łakocie.
Woda została wyparta przez słodkie napoje a źródłem witamin stają się żelki i cukierki udające owoce. Warto, aby rodzice i opiekunowie także zdali sobie sprawę z tego, jakie konsekwencje zdrowotne wynikające z takiego sposobu żywienia czekają ich pociechy w przyszłości. Tej nieodległej, to częstsze infekcje dróg oddechowych, nadwaga, próchnica zębów ale także nadpobudliwość czy trudność w skupieniu uwagi co bezpośrednio przekłada się na wyniki w szkole. W tej dalszej, nasze dzieci, jako dorośli częściej będą zmagały się z chorobami sercowo-naczyniowymi (między innymi z nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą czy chorobą wieńcową). Zwiększy się także ryzyko cukrzycy i chorób nowotworowych. To wszystko ma wspólny mianownik jakim jest odżywianie i codzienny styl życia. A co najważniejsze, mamy na niego wpływ.
Budowanie świadomości żywieniowej to klucz do sukcesu. Zmiana nawyków żywieniowych jest możliwa jedynie wtedy, kiedy każdy z nas, w tym również najmłodsi konsumenci, będą wiedzieli, jakie korzyści niesie ze sobą zdrowy sposób odżywiania. Im wcześniej zaczną one odżywiać się zdrowiej, tym lepiej. Wiedzę tę należy wdrażać od najmłodszych lat.
Dane Światowej Organizacji Zdrowia dowodzą, że w ciągu 20 ostatnich lat liczba dzieci z nadwagą wzrosła kilkukrotnie. Wyniki raportu World Obesity Federation wskazują, że w Polsce dzieci tyją najszybciej w Europie! Do 2030 roku problem otyłości może dotyczyć nawet 1 miliona najmłodszych Polaków.
Choroby układu krwionośnego i cukrzyca to najbardziej jaskrawe przykłady, dlatego prawidłowe nawyki żywieniowe powinniśmy kształtować już od najmłodszych lat.
W jaki sposób zachęcić nasze pociechy do codziennego spożywania warzyw i owoców?
Prawdopodobnie każdy rodzic ma na to swój autorski lub zapożyczony od znajomych i rodziny sposób. Małe dzieci przede wszystkim” jedzą oczami”, dlatego nie może być nudno, tylko ciekawie i zabawnie, tak aby owoce i warzywa nie kojarzyły się z przykrym obowiązkiem, a przyjemnością i zabawą. Papki i zmiksowane zupki odchodzą do lamusa. Teraz na dziecięcych talerzach króluje różnorodność kolorów i kreatywność wykonania dań. Należy zadbać o to, aby było smacznie, kolorowo a przede wszystkim zdrowo.
Doskonałym pomysłem może być zaproszenie dziecka do wspólnego przygotowywania posiłków i kuchennego szaleństwa. Pozwalajmy małym dzieciom na samodzielne jedzenie a nawet ubrudzenie się podczas posiłku. Ważne jest, by dziecko nauczyło się, że jedzenie jest różnorodne i warto próbować poznawać nowe smaki, ponieważ smak dziecka dopiero się kształuje. Jadłospis małych dzieci należy tak komponować, by owoce i warzywa były istotnym składnikiem. Chcąc utrzymać odpowiedni poziom dobroczynnych substancji, należy systematycznie dostarczać je do organizmu, bo jest to fundament nas samych i naszych dzieci. Warto pamiętać, by kupować warzywa i owoce z upraw ekologicznych, są zdrowsze, gdyż mają więcej właściwości odżywczych oraz nie są zanieczyszczone pescytydami.
Dlaczego spożywanie owoców i warzyw jest tak ważne?
Polacy, zarówno dorośli jak i dzieci, jedzą zdecydowanie za mało warzyw i owoców. Wskazują na to badania statystyczne, dietetycy i lekarze. Tylko 13% Polaków stosowało się do zasady połowy talerza, zgodnie, z którą owoce i warzywa powinny stanowić połowę każdego posiłku. Natomiast większość Polaków (61%) je bardzo mało owoców i warzyw, a 18% nie je ich prawie wcale.
,,Niechaj pożywienie będzie Twoim lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem”. Te słowa Hipokratesa są wciąż aktualne, a systematyczne spożywanie owoców i warzyw, to naturalny zastrzyk witaminowy dla młodego organizmu, który buduje jego odporność, wspomaga trawienie, system krwionośny. Różnorodność skladników w każdej grupie produktów, z których przygotowywane są posiłki, gwarantuje, że wspieramy zarówno pracę serca, przewodu pokarmowego czy też mózgu.
Co zatem najlepiej podawać dzieciom?
Dla pracy mózgu niezbędny będzie magnez, który aktywuje większą ilość połączeń nerwowych a to przyczynia się do polepszenia pamięci i zwiększa koncentrację. Znajdziemy go w pestkach dyni, orzechach, pełnoziarnistych produktach zbożowych oraz w zielonych warzywach takich jak szpinak, jarmuż, rukola, natka pietruszki, boćwina.
Dla prawidłowej pracy przewodu pokarmowego,dobrego trawienia, wchłaniania a potem wydalania niezbędny jest błonnik. Jego najlepszym źródłem są różnorodne warzywa i owoce, szczególnie groszek zielony, marchew, brokuły, kalafior a z owoców truskawki, maliny, borówki i porzeczki. Poza tym zamiana „białego”, pszennego pieczywa na graham lub razowe również niesie za sobą więcej włókna pokarmowego.
Dla zdrowych zębów i mocnych kości potrzebny jest wapń. Najlepszym jego źródłem jest nabiał lub jego zastępniki wzbogacane w wapń. Tutaj czyha jednak wiele pokus, gdyż ta grupa produktów często bywa dosładzana. Rozwiązaniem jest przygotowywanie smakowych jogurtów czy koktajli poprzez dodatek, do naturalnego jogurtu, świeżych lub mrożonych, słodkich owoców, nasion chia, bogatych właśnie w wapń.
Korzystne działanie warzyw i owoców wynika z ich wysokiej wartości odżywczej. Są one bogatym źródłem związków bioaktywnych takich jak karotenoidy( w tym Beta karoten i likopen ), witaminy C i E, foliany, flawonoidy, selen oraz błonnik, który stanowi pokarm dla naszej mikrobioty. Składniki zawarte w warzywach i owocach mają działanie antyoksydacyjne, działają przeciwzapalnie, hamują namnażanie się komórek nowotworowych, chronią DNA przed uszkodzeniem, regulują wydzielanie hormonów oraz stymulują układ odpornościowy. Co ważne mają stosunkowo niewielką wartość kaloryczną. Dzięki tym wszystkim zaletom chronią nas przed chorobami, dlatego powinny być nieodłącznym elementem codziennej diety zarówno dzieci jak i dorosłych.
Opracowanie: Dorota Tuńska
