Bycie „cool” — czyli po prostu „fajnym” — to jedno z tych pojęć, które każdy intuicyjnie rozumie, ale trudno precyzyjnie zdefiniować. W języku potocznym oznacza kogoś, kto ma „to coś”: jest lubiany, pewny siebie, inspirujący, potrafi przyciągać innych bez wysiłku.
Jednak naukowcy postanowili przyjrzeć się temu bliżej i zbadali, co dokładnie sprawia, że ludzie na całym świecie uznają kogoś za fajnego.
Zespół prof. Todda Pezzutiego z Uniwersytetu Adolfo Ibáñeza w Chile przeprowadził badania w 12 krajach, w tym w Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Chinach, Korei Południowej i RPA. Wyniki były zaskakująco spójne – okazało się, że istnieje sześć uniwersalnych cech, które sprawiają, że ktoś jest postrzegany jako „cool”:
1.Ekstrawersja – czyli energia, towarzyskość, poczucie humoru i łatwość w kontaktach.
2.Hedonizm – umiejętność cieszenia się życiem, spontaniczność, radość z drobiazgów.
3.Siła – wewnętrzna pewność siebie i zdolność do wpływania na innych.
4.Odwaga – gotowość do działania mimo lęku, ryzyko, wychodzenie poza schematy.
5.Otwartość – ciekawość świata, tolerancja, świeże spojrzenie.
6.Autonomia – niezależność, autentyczność, podążanie własną drogą.
Co ciekawe, te cechy okazały się uniwersalne kulturowo – podobnie rozumieją je ludzie w Azji, Europie, Ameryce czy Afryce.
Fajny czyli dobry
W Polsce często używamy słowa „fajny” w sensie moralnym – „dobry chłopak, fajna dziewczyna”. Ale badanie Pezzutiego pokazało, że „cool” i „dobry” to nie to samo.
Ludzie postrzegani jako dobrzy częściej są spokojni, ugodowi i tradycyjni. Tymczasem „cool” to ktoś bardziej niezależny, odważny, nieszablonowy. W skrócie: dobry trzyma się zasad, a fajny potrafi je twórczo łamać.
Polska perspektywa: co znaczy być fajnym u nas
W polskim kontekście kulturowym „cool” ma swoją specyfikę. Wciąż cenimy autentyczność i dystans do siebie, ale też nie lubimy przesady. Ktoś, kto „za bardzo się stara”, by być fajny, często budzi podejrzenie – „przefajnowany”, „na pokaz”. Dlatego w Polsce bycie cool to raczej umiejętność bycia sobą bez napinania się. Widać to np. w kulturze młodzieżowej i internecie:
Influencerzy, którzy zyskują popularność, to często ci, którzy są naturalni, nie udają doskonałości, mówią o porażkach i śmieją się z siebie.
W popkulturze postacie uznawane za „fajne” (np. w filmach czy serialach) to nie zawsze liderzy – często to outsiderzy, którzy zachowują niezależność, ale potrafią inspirować innych.
W pracy czy w szkole za „cool” uważa się osoby, które potrafią połączyć luz z kompetencją – mają dystans, ale są skuteczne.
Jak „być cool” — wskazówki praktyczne
Skoro istnieją cechy, które ludzie powszechnie kojarzą z byciem fajnym, można się zastanowić: czy to oznacza, że ktoś może „nauczyć się być cool”? Oto kilka sugestii inspirowanych badaniem oraz psychologią:
1.Rozwijaj ekstrawersję, ale autentyczną.
– Nie chodzi o bycie głośnym czy dominującym, ale o wyrażanie siebie, inicjowanie dialogu, bycie obecnym.
– Staraj się angażować w interakcje, ale nie kosztem spójności z sobą samym.
2. Ciesz się życiem — z umiarem.
– Hedonizm w sensie umiarkowanym: poszukuj przyjemności i doświadczeń, ale unikaj przesady, która budzi negatywne skojarzenia.
Fast Company
– Bądź otwarty na spontaniczne działania, ale z rozwagą.
3.Buduj kompetencje i wpływ.
– Poczucie siły i wpływu rodzi się nie tylko ze słów, ale z konkretnych działań: podejmuj inicjatywy, działaj konsekwentnie.
– Pokazuj, że potrafisz brać odpowiedzialność, że „masz coś do powiedzenia”.
4.Eksperymentuj, podejmuj ryzyko.
-Bądź otwarty na spontaniczne działania, ale z rozwagą.
– Cechy przygody i odwagi zawierają w sobie gotowość do wychodzenia poza strefę komfortu.
– Nowe hobby, podróże, próbowanie nieznanego — to wszystko buduje aurę „fajności”.
5.Pozostań otwarty na nowości.
– Śledzenie trendów, bycie ciekawym kultury, nowych idei, technologii — to pomaga łączyć się z innymi i być „na czasie”.
– Ale też: rozwijaj własne pasje, które mogą być punktem odróżnienia.
6.Dbaj o autonomię, zachowując relacje.
Autonomia to fundament bycia „cool”. Polacy cenią ludzi, którzy mają własne zdanie i nie gonią ślepo za modą. Umiejętność stawiania granic i wyrażania własnych opinii solidnie, ale z szacunkiem, wzmacnia przekaz.
7.Wyważaj bycie fajnym i autentyczność.
– Cechy „cool” nie powinny być maską. Jeśli ktoś stara się „udawać” kogoś, kim nie jest, to efekt często będzie odwrotny.
– Kluczowe jest, aby cechy „cool” wynikały z tożsamości i charakteru, a nie były tylko z zewnątrz przyjmowanym wizerunkiem
Jak być „cool” po polsku — kilka lekcji z badań
1.Nie bój się być sobą.
Polacy cenią ludzi, którzy mają własne zdanie i nie gonią ślepo za modą.
2. Poczucie humoru i dystans.
U nas „fajny” to ten, kto potrafi śmiać się z siebie, nie traktuje wszystkiego śmiertelnie poważnie.
3.Otwartość zamiast oceniania.
W społeczeństwie, które wciąż bywa dość zachowawcze, bycie „cool” oznacza też ciekawość inności – ludzi, kultur, poglądów.
4.Odważ się być pierwszy.
W Polsce często panuje niechęć do „wychylania się”. Ale właśnie osoby, które mają odwagę działać inaczej, budzą podziw i przyciągają uwagę.
5.Nie przesadzaj z luzem.
Polska kultura lubi równowagę – zbyt luzackie zachowanie może być odebrane jako brak powagi. Prawdziwy „cool” to luz z klasą.
6.Dbaj o relacje, ale nie kosztem siebie.
Bycie fajnym nie polega na zadowalaniu wszystkich. Wręcz przeciwnie — osoby naprawdę „cool” mają swoje granice i potrafią powiedzieć „nie”.
Dlaczego warto być postrzeganym jako „cool”?
Bo – jak podkreśla prof. Pezzuti – bycie „cool” ma konkretne społeczne korzyści:
• takie osoby są chętniej akceptowane przez innych,
• częściej inspirują, mają wpływ na grupę,
• czują się pewniej i lepiej same ze sobą.
W polskich realiach można to przełożyć prosto: osoby „cool” częściej są liderami opinii, przyciągają ludzi, łatwiej im budować zaufanie.
Podsumowanie
Bycie „cool” nie jest pustym pojęciem z popkultury. To zestaw cech, które w każdej kulturze – także w Polsce – budzą szacunek i sympatię: energia, autentyczność, odwaga, otwartość, niezależność i radość życia. Nie chodzi więc o to, by naśladować kogoś z Instagrama czy kopiować styl z Ameryki.
Być „cool” po polsku to umieć być sobą, mieć dystans, odwagę i pasję, które sprawiają, że inni chcą przebywać właśnie z tobą.
Dorota Tuńska





