Zaburzenia snu to problem, który wymaga skutecznego i bezpiecznego leczenia. Właściwa diagnoza może być trudna, ponieważ przyczyny kłopotów ze snem często leżą w schorzeniach neurologicznych, w tym neurodegeneracyjnych. Niezależnie od genezy, podjęcie leczenia jest kluczowe.
Zaburzenia snu fazy REM
Problemy z fazą REM snu mogą objawiać się aktywnością ruchową i wokalną podczas snu. Przykładem może być 72-letni mężczyzna, który przez pięć lat doświadczał intensywnych, realistycznych marzeń sennych, jakby walczył z napastnikiem. Z kolei 65-letni pacjent nieświadomie zranił się podczas snu i często krzyczał. U obu pacjentów zdiagnozowano zaburzenia zachowania w czasie snu REM i rozpoznano jednostkę chorobową o nazwie: Zaburzenia zachowania w czasie snu REM (RBD, rapid eye movement sleep behawior disorder)
Do najbardziej charakterystycznych objawów RBD zalicza się krótkotrwałe marzenie senne (zagrożenie dla pacjenta lub osoby towarzyszącej), aktywność wokalną – krzyk, śmiech, rozmowy, płacz, śpiew, oraz ruchową (kopanie, uderzanie, siadanie na łóżku, wypadanie z łóżka).
Faza REM to etap snu, podczas którego mózg jest bardzo aktywny, ale u osób z RBD napięcie mięśniowe pozostaje prawidłowe, co prowadzi do ruchów mogących powodować urazy. Zaburzenia RBD mogą być pierwszym objawem chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona czy otępienie z ciałami Lewy’ego, choć nie każdy pacjent z RBD je rozwinie.
Diagnoza RBD wymaga badania polisomnograficznego, a różnicowanie schorzenia jest istotne – zaburzenia mogą wynikać np. z przyjmowania leków przeciwdepresyjnych czy przebycia ciężkiej infekcji, takiej jak COVID-19.
Płeć a zaburzenia snu
Płeć odgrywa ważną rolę w diagnostyce i leczeniu zaburzeń snu . Kobiety, częściej niż mężczyźni, zgłaszają obniżoną jakość snu, co może wynikać z wahań hormonalnych oraz większej podatności na zaburzenia lękowe i depresję. Ponadto panie narażone są na znacznie wyższe ryzyko (od 25 do 50 proc.) wystąpienia zespołu niespokojnych nóg i aż cztery razy wyższe ryzyko zaburzeń odżywiania w postaci częstego podjadania w nocy.
Z kolei u mężczyzn trzy razy częściej występuje obturacyjny bezdech senny, a praca zmianowa zwiększa u nich ryzyko cukrzycy typu 2. Kobiety pracujące na nocne zmiany mają o 50 proc. większe ryzyko wystąpienia nadwagi i otyłości.
Terapie i melatonina
Leczenie zaburzeń snu zależy od ich rodzaju i przyczyny. Krótkotrwała bezsenność wymaga poprawy higieny snu, czasem wspartej farmakoterapią. W przypadku przewlekłych problemów skuteczna jest terapia poznawczo-behawioralna.
Melatonina, nazywana hormonem ciemności, to neurohormon, występujący naturalnie w naszym organizmie, wytwarzany w nocy. Jego podstawowym zadaniem jest synchronizacja rytmu snu i czuwania. Poziom melatoniny maleje wraz z wiekiem, dlatego u osób starszych niedobór melatoniny może być jednym z czynników odpowiedzialnych za zaburzenia snu.
W licznych badaniach dowiedziono, że melatonina o przedłużonym działaniu korzystnie wpływa na jakość i długość snu, szczególnie u osób po 55. roku życia oraz u osób z bezsennością wynikającą z pracy zmianowej lub przekraczania stref czasowych (ang. jet lag). W zależności od potrzeb, cierpiący na bezsenność mogą korzystać także z melatoniny o natychmiastowym uwalnianiu. Melatonina reguluje rytm dobowy i poprawia jakość snu, nie wywołując uzależnienia. Warto jednak pamiętać o indywidualizacji leczenia.
Można też zastosować kannabinoidy, które wyciszają układ nerwowy, sprzyjają zasypianiu oraz poprawiają jakość snu. Regularne ich stosowanie może przynieść wiele korzyści dla zdrowia.
W uzasadnionych przypadkach w zaburzeniach snu sięgamy po farmakoterapię. W arsenale leków nasennych znajdują się grupy takie jak wybrane benzodiazepiny (np. temazepam), leki Z (np. eszopiklon), w przypadku bezsenności współwystępującej możemy zastosować wybrane leki przeciwdepresyjne (np. trazodon), niekiedy przeciwspychotyczne (np. kwetiapinę)
Wpływ snu na zdrowie
Zaburzenia snu mogą negatywnie wpływać na współmałżonka lub partnera, z którym dzielimy łóżko, prowadząc do problemów ze snem u obu osób. Dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie i leczenie tych schorzeń – dla zdrowia pacjenta i jego bliskich.
Zadbajmy o sen, bo jest on fundamentem naszego zdrowia i dobrego samopoczucia.
Materiał prasowy
