Coraz szybsze tempo życia, wzrastające skażenie środowiska oraz spożywanie coraz większej ilości mocno przetworzonej i źle zbilansowanej żywności wpływają destrukcyjnie na nasze zdrowie i samopoczucie. W związku z tym coraz częściej nasz organizm jest bombardowany wolnymi rodnikami, które jak się obecnie uważa, leżą u podstawy wielu chorób cywilizacyjnych. Taki stan znacznie pogarsza komfort życia, sprawność i często prowadzi do stanów depresyjnych.
W kontekście tym racjonalne odżywianie nabiera coraz większego znaczenia. Powszechnie twierdzi się, że „jesteśmy tym co jemy”. Stąd też coraz częściej prowadzone są akcje uświadamiające znaczenie właściwego odżywiania czyli stosowania diety, w której znaczny udział mają warzywa i owoce. Poza właściwymi proporcjami posiłków istotna jest także jakość produktów. Najlepiej gdy są one mało przetworzone i pochodzące z upraw ekologicznych lub przynajmniej zrównoważonych i bez stosowania środków ochrony chemicznej lub z ich minimalnym udziałem.
Dietetycy przekonują, by połowę naszego talerza stanowiły owoce i warzywa. Im bardziej zróżnicowane pod względem gatunków i kolorów, tym lepiej. Ze względu na dużą zawartość polifenoli, związków przeciwutleniających, spożywając regularnie warzywa i owoce jesteśmy w stanie skutecznie ochronić nasz organizm przed stresem oksydacyjnym i tym samym uchronić od wielu chorób potencjalnie niebezpiecznych dla naszego zdrowia i życia.
Jednym z takich gatunków,który jest stosunkowo nowy na rynku, ale którego uprawa i popularność wśród konsumentów szybko wzrasta jest minikiwi. Ten mniejszy „kuzyn” dobrze znanego kiwi różni się od niego wielkością (jest ok 10x mniejszy, zbliżony wielkością do dużego winogrona) i łatwością w spożywaniu (jemy w całości bo skórka jest cienka i delikatna). Ten niewielki owoc jest przy tym równie bogaty lub nawet bogatszy od kiwi w składniki prozdrowotne.
Minikiwi superowoc
Owoce minikiwi uważane są powszechnie za superowoce gdyż, jak mało który owoc zawierają ponad 20 różnych związków działających dobroczynnie na nasze zdrowie. Wśród nich za wizytówkę tego owocu uważa się wysoką zawartość witaminy C (kilka razy wyższą niż w cytrynie). Poza tym owoc zawiera duże ilości luteiny oraz mio-inozytolu (wit. B8) – najwięcej spośród powszechnie spożywanych owoców. Dopełnieniem tych związków są także inne witaminy z grupy B, wit. A, E a także poliefnole, beta- karoten, chlorofile oraz minerały, z których najwięcej jest fosforu, potasu, żelaza oraz cynku. Poza tym owoce zawierają dużo błonnika spożywczego (2-3%), pektyny, enzym proteolityczny (aktinidyna) i kilkanaście różnych aminokwasów a przy tym są niskokaloryczne (Latocha 2017, Baranowska i Wójcik 2019).Zaletą tak bogatego składu chemicznego owoców jest synergiczne działanie tych związków. Substancje te będąc w naturalnych układach nawet jeśli nie jest ich bardzo dużo to ich działanie jest bardzo efektywne i dodatkowo wspierane przez inne związki występujące razem. To ogromna zaleta naturalnie występujących substancji w owocach czy warzywach w porównaniu do produktów farmaceutycznych syntetyzowanych w laboratoriach.
Bogactwo składników dla zdrowia
Substancje zawarte w owocach minikiwi w różny sposób działają dobroczynnie na nasze zdrowie:
- witamina C, polifenole- są doskonałymi przeciwutleniaczami oczyszczającymi nasz organizm z wolnych rodników, uważanych za przyczynę wielu chorób cywilizacyjnych.
- luteina wpływa na opóźnianie zmian degeneracyjnych w oczach.
- mio-inozytol wykazują działanie przeciwnowotworowe.
- aktinidyna wraz z błonnikiem i licznymi drobnymi nasionami doskonale reguluje prace układu pokarmowego i pozytywnie wpływa na florę bakteryjną jelit. Na bazie tego enzymy produkowane są nawet naturalne leki (np. Zylax).
Ostatnie polskie badania wykonane na modelu zwierzęcym potwierdziły także, że dodatek owoców minikiwi w diecie zmniejsza ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego związanych z nadmiarem cholesterolu w diecie (Leontowicz i inni 2016).Wykazuje także działanie przeciwutleniające, przeciwnowotworowe i przeciwzapalne (Latocha 2017).
Dodatkowym atutem owoców minikiwi, podobnie jak niektórych innych „nowych” gatunków owoców jest możliwość ich uprawy ekologicznej lub uprawy zrównoważonej bez konieczności prowadzenia ochrony chemicznej. W przypadku minikiwi nie stwierdzono obecnie istotnych chorób czy szkodników, które wymagałyby stosowania zabiegów z wykorzystaniem środków chemicznych. Właściwie dobrane siedlisko i umiejętne prowadzenie roślin eliminuje ryzyko potencjalnych chorób i daje możliwości produkowania zdrowych i wolnych od wszelkich pozostałości owoców.
Niestety dostępność owoców minikiwi na rynku jest dość ograniczona. Jako owoc miękki, jagodowy o delikatnej skórce jest owocem typowo sezonowym a jego trwałość przechowalnicza jest ograniczona do 1-2 miesięcy. Owoce minikiwi produkowane w Polsce dojrzewają we wrześniu i są dostępne do końca października czyli w okresie jesiennego załamania pogody – mogą być zatem doskonałym, naturalnym środkiem wzmacniającym nasz organizm w walce z jesiennymi przeziębieniami. A przy ty bardzo smacznym. Pewną szansę wydłużenia dostępności owoców stwarza ich duży potencjał przetwórczy – można produkować z nich doskonałe dżemy, soki, smoothie, itp.
Minikiwi to owoc, którego produkcja towarowa w Polsce została zainicjowana przez polskich naukowców po wielu latach badań wstępnych dotyczących ich przydatności, akceptowalności konsumenckiej, wartości biologicznych i zdrowotnych oraz po opracowaniu technologii uprawy towarowej dopasowanej do naszych warunków. Jest to zatem owoc, który ze wszech miar zasługuje na rozpowszechnienie by mógł trafić „pod strzechy” i zająć należne mu miejsce w diecie Polaków.
Tekst: Dr hab. Piotr Latocha prof. SGGW, Instytut Nauk Ogrodniczych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Literatura:
1. Baranowska-Wójcik, E., Szwajgier, D. 2019. Characteristics and pro-health properties of mini kiwi (Actinidia arguta). Horticulture, Environment and Biotechnology 60, 217–225. https://doi.org/10.1007/s13580-018-0107-y
2. Latocha P. 2017. The Nutritional and Health Benefits of Kiwiberry (Actinidia arguta) – a Review. Plant Foods for Human Nutrition 72, 325–334. https://doi.org/10.1007/s11130-017-0637-y
3. Leontowicz M, Leontowicz H., Jesion I., Bielecki W., Najman K., Latocha P., Park Y-S., Gorinstein S. 2016. Actinidia arguta supplementation protects aorta and liver in rats with induced hypercholesterolemia. Nutrition Research 36: 1231 – 1342.https://doi.org/10.1016/j.nutres.2016.09.010
