Czarna porzeczka to owoc niegdyś bardzo ceniony i popularny w Polsce, dziś ustępuje miejsca borówce amerykańskiej, jagodzie kamczackiej i aronii. Czy słusznie?
Małe czarne owoce porzeczki zwane czarnym złotem, skrywają w sobie prawdziwe bogactwo cennych dla zdrowia składników. Co wartościowego może nam dać czarna porzeczka? Przyjrzyjmy się jej bacznie.
Czarna porzeczka należy do roślin bardzo cenionych ze względu na walory zdrowotne. Owoce czarnej porzeczki są niezwykle bogate w witaminę C,to naturalny antyoksydant, wymiatacz wolnych rodników tlenowych, które uszkadzają ważne struktury komórkowe, także DNA. Witamina C oprócz odtruwania organizmu z toksycznych metabolitów przemiany materii stabilizuje kolagen i korzystnie wpływa na stan skóry, a także poprawia przyswajanie kolagenu.
100 g czarnych porzeczek pokrywa prawie 260% dziennego zapotrzebowania na witaminę C !
Czarna porzeczka zawiera również inne cenne fitozwiązki, które mają właściwości wspierające zdrowie organizmu takie jak:
- polifenole-to organiczne związki chemiczne o złożonej budowie, składają się m. in. z flawonoidówi antocyjanów. Najważniejszą ich cechą jest wysoki potencjał antyoksydacyjny i działanie przeciwutleniające. W praktyce są nieocenionym wsparciem w usuwaniu wolnych rodników, czyli reaktywnych form tlenu. Wolne rodniki wpływają na pogorszenie funkcjonowania naszego organizmu, odpowiadają za procesy starzenia i negatywnie działają na naszą odporność, a nawet stanowią jedną z przyczyn nowotworów.Dzięki polifenolom witamina C z czarnej porzeczki jest wysoce przyswajalna i jeszcze bardziej skuteczna.
- antocjany-znajdujące się w skórce czarnych porzeczek, wpływają na poprawę widzenia i stanowią ochronę przed nadciśnieniem, dzięki rozszerzaniu naczyń krwionośnych, a także hamowaniu odkładania się płytki miażdżycowej w układzie krążenia, skutecznie zwalczają bakterie E.coli
- rutyna – ułatwia wchłanianie witaminy C, ma właściwości uszczelniające i wzmacniające śródbłonek naczyń krwionośnych. W ten sposób zapobiega krwawieniom, wybroczynom i żylakom;
- kwercetyna- ma właściwości moczopędne i oczyszczające drogi moczowe. Działa także przeciwalergicznie
Na uwagę zasługują także liście czarnej porzeczki, okazuje się, że podobnie jak owoce, mają wiele cennych właściwości, to naturalna apteczka w przypadku ukąszeń owadów, trudno gojących się ran. Liście czarnej porzeczki zawierają bowiem fitoncydy, które wykazują działanie bakterio-, wiruso- oraz grzybobójcze, a także garbniki, które działają przeciwzapalnie i ściągająco na skórę oraz na problemy z układem moczowych i pokarmowym. Napar z suszonych liści czarnej porzeczki polecany jest w przypadku biegunki, nieżytu dróg trawiennych, w dolegliwościach wątrobowych.
Przeciętna wartość odżywcza w 100 g części jadalnej
Wartość energetyczna 51 kcal
Białko 1,3 g
Tłuszcz 0,2 g
Błonnik 7,8 g
Węglowodany 14,9 g
Witaminy
Witamina C 182,6 mg
Tiamina 0,062 mg
Ryboflawina 0,032 mg
Niacyna 0,35 mg
Witamina B 60,08 mg
Foliany 16 µg
Witamina E 1 mg
Beta-karoten 81 µg
Witamina A 14 µg
Składniki mineralne:
Wapń 39 mg
Żelazo 1,2 mg
Magnez 20 mg
Fosfor 58 mg
Potas 336 mg
Sód 2 mg
Cynk 0,32 mg
Niesamowite właściwości czarnej porzeczki w zakresie kuracji konkretnych chorób opisuje publikacja japońskich naukowców Fukusjimy i Tokyo. Testowali oni 10 % ekstrakt z czarnej porzeczki w zakresie zwalczania 5 konkretnych chorób:
1.Syncytialny wirus oddechowy (RSV) wywołujący zapalenie oskrzeli lub płuc,
2.wirus grypy A i B (BWP-A i BWP-B), adenowirus (AdV),
3. wirus opryszczki pospolitej typu 1 (HSV-1), Haemophilusinfluenzae typ B (bakterie wywołujące np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych),
4. Streptococcuspneumoniae (dwoinka zapalenia płuc)
5. Streptococcusmutans (powoduje próchnicę zębów).
10% ekstrakt z czarnej porzeczki okazał się być bardzo skuteczny w zakresie właściwości dezynfekcyjnych szczegóły w załączonym wykresie.
Te odkrycia pokazują potencjał ekstraktu z czarnej porzeczki jako żywności funkcjonalnej!
Czarna porzeczka – jak wykorzystać ją w kuchni?
Czarna porzeczka to wdzięczny materiał do przygotowania domowych przetworów, doskonale nadaje się na soki,nektary, a z uwagi na dużą ilość pektyn na dżemy i galaretki. Wykorzystywana jest również do ciast i deserów oraz przyrządzania orzeźwiających koktajli. Jej specyficzny smak przełamie słodkość ciast i deserów, nadając im bardziej orzeźwiający, owocowy charakter.
Sok z czarnej porzeczki:
- stymuluje odpornośc organizmu
- wykazuje działanie antyseptyczne, właściwości napotne
- obniża gorączkę
- oczyszcza organizm z toksyn
- wspomaga pracę układu krążenia
- poprawia kondycję włosów, skóry, paznokci i wzroku.
- pozwala na dłużej zachować młodość (działanie antyoksydacyjne)
- wykazuje działanie przeciwnowotworowe
Jak uzyskać wysoką wartość biologiczną owoców?
Porzeczkę najlepiej jest uprawiać ekolologicznie, co nie oznacza jedynie braku agrochemii w uprawie. Kluczowe okazuje się zastosowanie w uprawie odpowiednich preparatów odżywiających rośliny i wspierających ich system odpornościowy. Są nimi probiotyczne mikroorganizmy – wspierające równowagę w ekosystemie oraz okrzemki amorficzne – jako źródła krzemu.
Dzięki temu można uzyskać wysokiej jakości owoce, które dodatkowo odznaczają się dużą wartością biologiczną.Ta probiotyczno-krzemkowa innowacja na etapie uprawy sprawia, że w porównaniu do „standardowej ekologii” soki z „Okrzemkowych Pól” uzyskują aż 30% więcej witaminy C i aż 40% więcej polifenoli. Analiza laboratoryjna soków z czarnej porzeczk i po pasteryzacji wykonana w Zakładzie Żywnośc i Ekologicznej SGGW wykazała wysoką zawartość witaminy C. To aż 160 mg/100 ml soku. Do zaspokojenia dziennego zapotrzebowania (dla przeciętnego dorosłego człowieka) wystarczy wypić zaledwie 50 ml. To tylko 1/5 butelki. Opisana krzemkowo-probiotyczna technologia ma jeszcze jedną zaletę, wpływa na podwyższoną zawartość cukru w owocach. Dzięki temu soki te odznaczają się wysoką naturalną słodyczą i dlatego nie trzeba ich dodatkowo dosładzać by dobrze smakowały.
Opracowanie: Dorota Tuńska, dr inż. Jan Golba
Źródło:
Anti-viral and anti-bacterial activities of an extract of blackcurrants (Ribesnigrum L.)
Kazufumi Ikuta, Koichi Hashimoto, Hisatoshi Kaneko, Shuichi Mori, KazutakaOhashii Tatsuo Suzutani.
Kunachowicz H. iwsp. 2017: Tabele składu i wartości odżywcze żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
USDA Food Composition Databases – United States Department of Agriculture – //ndb.nal.usda.gov
