Fiołek trójbarwny (viola tricolor) potocznie zwany bratkiem jest drobną, jednoroczną rośliną o niewielkich żółtych, białych i fioletowych kwiatach. Poza walorami dekoracyjnymi fiołek posiada szereg właściwości prozdrowotnych, skuteczny jest także w walce ze wieloma chorobami.
Surowcem leczniczym są kwitnące pędy bratka, które najlepiej zbierać od maja do września. Ziele zawiera flawonoidy, głownie rutozyd, kwercetynę i witeksynę, pochodne kwasu salicylowego, śluzy, garbniki, saponiny, sole mineralne (magnez) witaminy C i E oraz beta-karoten. Ze względu na bogactwo występujących w nim związków zarówno kwiaty jak i liście fiołka są wykorzystywane są w kosmetologii oraz do produkcji preparatów leczniczych, mają także szerokie zastosowanie w kuchni. Młode liście i pączki kwiatowe dodaje się do sałatek i wykwintnych zup. Ze względu na słodko-cierpki smak bratek sprawdza się jako składnik oraz ozdoba deserów, zimnych napojów, ciast. Herbatka z bratka działa oczyszczająco i moczopędnie, uszczelnia ściany naczyń włosowatych i działa napotnie. Zioła tego używa się jako środka przeczyszczającego, wykrztuśnego, uspokajającego. Wyciąg z fiołka trójbarwnego można stosować do płukania gardła i jamy ustnej. Dawniej używano go do oczyszczania krwi lub jako środka na pozbycie się wszelkich substancji toksycznych z organizmu.
Bratek wzmacnia naczynia krwionośne.
Flawonoidy, w które bogaty jest fiołek trójbarwnym wzmacniają naczynia krwionośne, działają przeciwzapalnie, uszczelniają i wzmacniają ściany naczyń włosowatych. Dzięki obecności rutyny zmniejsza przepuszczalność naczynek, ułatwia przyswajanie witaminy C, która dodatkowo działa antyoksydacyjnie.
Działa pozytywnie na serce.
Bratek stosuje się przy nadciśnieniu, miażdżycy i osłabieniu mięśnia sercowego. Substancje zawarte w jego kwiatach i liściach poprawiają elastyczność ścian naczyń krwionośnych i działają rozkurczowo, co wpływa na obniżenie ciśnienia krwi.
Działa leczniczo na drogi oddechowe.
Dzięki saponinom ma działanie wykrztuśne i zwiększające wydzielanie śluzu oskrzelowego, dlatego stosowany jest w chorobach dróg oddechowych takich jak kaszel czy nieżyt oskrzeli.
Wspomaga drogi moczowe.
Fiołek trójbarwny posiada właściwości moczopędne oraz regulujące przemianę materii, oczyszcza drogi moczowe z toksyn, działa także przeciwzapalnie, co czyni go skutecznym przy zapaleniu pęcherza, zaburzeniach pracy nerek, w kamicy nerkowej.
Zmniejsza dolegliwości reumatyczne.
Herbatka z fiołka trójbarwnego oraz ciepły kompres z odwaru z tej rośliny, przyłożony na obolałe mięśnie lub stawy z pewnością przyniosą ulgę. To efekt przeciwbólowych i przeciwzapalnych substancji, w które obfituje fiołek – salicylanów i flawonoidów.
Łagodzi problemy skórne.
Związki zawarte w surowcu ułatwiają usuwanie szkodliwych metabolitów, dlatego bratek łagodzi dolegliwości skórne. Fiołki stosuje przy wypryskach, trądziku młodzieńczym, egzemach, wypryskach wywołanych uczuleniem, dermatozach.
Napar z fiołka trójbarwnego.
Szklanką gorącej wody zalać łyżeczkę suszonych ziół i zostawić do zaparzenia na 10-15 minut. Napar pić trzy razy dziennie. Można go także zastosować do przemywania skóry albo przygotowania oczyszczającej parówki.
Odwar z bratków.
2 łyżki ziela zalać 2 szklankami letniej wody. Zagotować i zostawić pod przykryciem 5 minut, po czym odstawić do przestygnięcia, a następnie przecedzić. Odwar należy pić 2-3 razy dziennie po 0,5-1 szklanki po posiłkach. Doskonale reguluje przemianę materii oraz działa jako środek moczopędny. Pomocniczo w przeziębieniach, grypie i stanach gorączkowych.
Na przeziębienie.
Zmieszać równe ilości bratka, kwiatów bzu czarnego i kwiatów lipy. Zalać 2 łyżki ziół 2 szklankami gorącej wody i zagotować pod przykryciem, zostawić na 5 minut. Odstawić do przestygnięcia na ok. 10 minut, po czym przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 2/3 -1 szklanki między posiłkami jako środek napotny. Dodanie soku malinowego wzmocni działanie.
Zioła przeciw wypryskom alergicznym.
Zmieszać po 20 g ziela bratków, ziela dziurawca, rozdrobnionych korzeni łopianu i rozgniecionych owoców róży. Zalać 1 łyżkę ziół 1 szklanką wrzącej wody i naparzać pod przykryciem 15 minut. Odstawić na 10 minut i przecedzić do termosu. Pić 2 razy dziennie 0,5-1 szklankę między posiłkami.
Muffinki z bratkiem.
Składniki:
- 300 g mąki pszennej
- 1 jajo
- 150 g masła
- 165 g cukru
- 170 ml mleka
- 2 banany
- Pół szklanki bratków
- Garść całych migdałów
- Szczyptę soli.
Sposób przygotowania:
W misce mieszamy mąkę oraz sól, w tym samym czasie w małym garnku rozpuszczamy masło z cukrem. W drugim naczyniu roztrzepujemy jajko i wlewamy do niego mleko oraz dodajemy rozgniecione banany. Łączymy wszystko mieszając. Ciasto nakładamy do foremek i wkładany do nagrzanego do 200 stop. C piekarnika, pieczemy ok 20 minut. Wierzch posypujemy suchymi bratkami.
Opracowanie: Redakcja Dozdrowia
