Jesień to pora roku, która sprzyja infekcjom. Dodatkowo zmagamy się przewidywaną już wiosną, drugą falą zachorowań na Covid-19. Jest to ciężki okres dla naszego organizmu. Zmarznięci, przygnębieni, zmęczeni pluchą i coraz szybciej zapadającym zmierzchem, stanowimy świetny cel do ataku wirusów. Dlatego szczególnie w okresie jesienno-zimowym powinniśmy zadbać o naszą odporność, wzmocnić ją, zanim zaczniemy chorować. Stara chińska mądrość mówi, że nie czas kuć broń, kiedy zaczyna się wojna – trzeba przygotować się do niej zawczasu.
Naszą bronią w walce z infekcjami jest układ odpornościowy. Każdego dnia atakują nas miliony potencjalnie groźnych dla zdrowia drobnoustrojów – bakterii, wirusów, grzybów i pasożytów. Nawet w swoim organizmie mamy około 10 razy więcej drobnoustrojów niż własnych komórek. Mimo ciągłego kontaktu z nimi w większości przypadków potrafimy sobie poradzić. Jednak nagłe zmiany pogody, wahania temperatury, brak słońca i duża wilgotność sprzyjają jesiennym infekcjom. Gdy do naszego organizmu wtargnęły drobnoustroje chorobotwórcze, do walki z nimi stają białe ciałka krwi – limfocyty. Produkują one związki chemiczne, zwane przeciwciałami i unieszkodliwiają intruzów. Nasz system immunologiczny broni nas nie tylko przed infekcjami, lecz również przed nowotworami i innymi chorobami, ale tylko pod warunkiem, że wystarczająco silny. W bardzo dużym stopniu nasza odporność zależy od stanu mikrobioty jelitowej.
Dla normalnego funkcjonowania układu immunologicznego niezbędne są również witaminy, szczególnie C i D oraz mikroelementy, z których najważniejszy jest cynk. Musimy więc regularnie dbać o to, żeby nie dopuścić do zaburzenia ich równowagi. Ale jest jeszcze coś wyjątkowego, co od wieków w Chinach i w Tybecie było nazywane „darem bogów”, gdyż żadna inna roślina nie posiada takiej wyjątkowej mocy. Jest to Kordyceps (Cordyceps sinesnsis) nazywany maczużnikiem chińskim i od dawna stosowany w Medycynie Chińskiej jako „cudowny lek” na choroby dróg oddechowych, płuc, nerek, wątroby i serca. Używany był jako środek przeciwdziałający starzeniu się, demencji, dodający sił, poprawiający kondycję fizyczną, zwiększający libido oraz potencję. W ostatnich latach naukowcy przeprowadzili kilkaset badań, dokumentujących wpływ Kordycepsu na układ odpornościowy, oddechowy, krwionośny, nerwowy oraz na regulację poziomu testosteronu i innych hormonów sterydowych. Za najważniejsze uznaje się działanie immunomodulujące (regulujące układ immunologiczny) i przeciwnowotworowe.
Kordyceps w naturalnych warunkach występuje w górskich rejonach Tybetu i Nepalu na wysokości od 3 000 do 5 000 metrów n. p. m. Latem rośnie jako grzyb, zimą pasożytuje w ziemi zakopanej larwie ćmy z rodziny Thitarodes, która występuje wyłącznie na Wyżynie Tybetańskiej. Wiosną, kiedy śnieg stopnieje, z ziemi wyrastają lejkowate zarodniki cennego grzyba, podobne do maczugi wielkości małego palca. Jako pasożyt odżywia się korzeniami roślin wysokogórskich. Jest odporny na głód i zimno. Zawiera bardzo dużo substancji odżywczych oraz wyjątkowych kładników aktywnych biologicznie, charakterystycznych dla roślin wysokogórskich. Kordyceps został odkryty około 1 500 lat temu przez himalajskich pasterzy dzięki obserwacji jaków wypasanych na Płaskowyżu Tybetańskim. Stwierdzili, że ich trzoda po zjedzeniu grzyba jest bardziej żywotna. Od tego czasu jest przygotowywany przez plemiona nomadów jako gorący napój, chroniący od przeziębień oraz przywracający siły i wigor w tak trudnym klimacie.
Rzadkie występowanie Kordycepsu i jego wyjątkowe właściwości lecznicze spowodowały, że osiągnął on bardzo wysoką cenę. W starożytnych Chinach jedynie dwór cesarski oraz arystokracja mogli sobie pozwolić na jego zażywanie. Maczużnik chiński był ówcześnie podawany na dworze cesarskim z drobiem, wieprzowiną i cielęciną. W ostatnich latach cena dziko rosnącego Kordycepsu sięga do 20 000 USD za kilogram. Obecnie te „cudowne grzyby” hoduje się stosując zaawansowane biotechnologie.
Według naukowców, Kordyceps stanowi „superżywność”, którą można dodawać do każdej diety. Amerykański Urząd do Spraw Żywności (FDA) zalicza go do „żywności” i substancji „ogólnie uznawanych jako bezpieczne” (Generally Recognized as Safe, w skrócie GRAS). Amerykańska Akademia Nauk uznała Kordyceps za potencjalnie zdrowotny. Jest nutraceutykiem (żywność posiadająca cechy lecznicze) wymienionym w europejskim Novel Food.
Badania Chińskiej Akademii Nauk Medycznych potwierdziły, iż Cordiceps sinensis jest idealnym środkiem dla pacjentów z obniżoną odpornością. Kordyceps jest immunomodulatorem – reguluje funkcjonowanie układu odpornościowego. Poprawia obniżoną odporność, gdyż zwiększa produkcję i aktywność białych krwinek. Jednocześnie zmniejsza reakcje alergiczne, procesy autoagresywne i zapalne. Działanie przeciwzapalne Kordycepsu jest porównywalne lub nawet przewyższa działanie hydrokortyzonu. Kordyceps skuteczny jest w łagodzeniu objawów zapalenia oskrzeli oraz astmy, ponieważ hamuje wydzielanie śluzu, zwiększa absorpcję tlenu w oskrzelach, działa przeciwzapalnie i antybakteryjnie. U osób z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc osiągnięto nawet 40% poprawę stanu.
Udowodniono działanie przeciwbakteryjne wobec gronkowca złocistego oraz działanie przeciwwirusowe, m.in. na wirusa HIV. Zbadano działanie terapeutyczne, związane z aktywacją wrodzonej odpowiedzi immunologicznej, czyli makrofagów i czynników prozapalnych. Uzyskano wynik pozytywny.
Okazało się, że ekstrakt z Cordyceps sinensis zaktywował makrofagi do produkcji cytokin. W ostatnich latach publikowane informacje naukowe wyraźnie wskazują na działanie przeciwnowotworowe Kordycepsu. W różnych badaniach udowodniono, że niskie stężenie kordycepiny hamuje rozmnażanie komórek rakowych, a wysokie wywołuje ich śmierć. Po zastosowaniu Kordycepsu u większości chorych na raka poprawił się stan, ilość białych krwinek utrzymała się w normie, a rozmiary guzów znacznie się zmniejszyły. Badania wykazały efektywność Kordycepsu w przypadku marskości, przewlekłego zapalenia oraz zapalenia wirusowego wątroby typu B, przewlekłego zapalenia i niewydolności nerek, zapalenia stawów.
Poza tym, Kordyceps normalizuje poziom cholesterolu i cukru we krwi, regeneruje wątrobę i nerki, poprawia ich funkcję, działa antydepresyjnie, reguluje funkcjonowanie układu nerwowego, produkcję hormonów sterydowych, w tym testosteronu, zwiększa libido, potencję, energię i wytrzymałość. Ze względu na tak wszechstronne działanie, Kordyceps jest zaliczany do adaptogenów. Adaptogenem nazywane są rośliny, które przystosowują organizm do warunków panujących w środowisku, broniąc go przed negatywnymi bodźcami, zarówno fizjologicznymi – m.in. starzeniem się, infekcjami i szkodliwym oddziaływaniem wolnych rodników, jak i psychologicznymi – stresem. Poza tym, po pierwsze, zmiany w fizjologii organizmu, wywołane działaniem takiego środka muszą być minimalne.
Po drugie, nie może on działać specyficznie, lecz musi wykazywać szerokie spektrum działania i uodparniać organizm poprzez szerokie działanie fizyczne i biochemiczne. I wreszcie po trzecie, substancja taka musi normalizować i usprawniać funkcje organizmu, nie wywołując żadnych skutków ubocznych. Przykładowo, jeśli jakieś zioło niweluje wyczerpanie fizyczne, ale nie chroni człowieka przed atakiem wirusów – nie jest adaptogenem, gdyż nie zwiększa odporności organizmu na wszystkie negatywne czynniki.
Jako odżywka Kordyceps jest chętnie stosowany przez sportowców doceniających niesamowite właściwości – poprawianie wytrzymałości oraz sprawności fizycznej. Chińscy sportowcy olimpijscy od dawna spożywają Kordyceps, by szybko zregenerować się po wysiłku związanym z treningiem oraz by efektywnie polepszyć swoje wyniki w zawodach sportowych.
Jak działa kordyceps?
- wzmacnia odporność organizmu,
- zwiększa produkcję białych krwinek,
- zmniejsza reakcje alergiczne,
- hamuje procesy autoimmunologiczne,
- działa przeciwzapalnie, antybakteryjnie i przeciwwirusowo,
- hamuje wzrost i podział komórek nowotworowych,
- stymuluje oczyszczanie organizmu z toksyn,
- łagodzi negatywny wpływ promieniowania radioaktywnego, uboczne działanie radioterapii i chemioterapii,
- wspiera układ oddechowy, zmniejsza produkcję śluzu, zwiększa wydolność płuc i absorpcję tlenu,
- poprawia krążenie, dotlenienie tkanek,
- normalizuje poziom cholesterolu i cukru we krwi,
- regeneruje wątrobę i nerki, normalizuje ich funkcję,
- działa antydepresyjnie, reguluje funkcjonowanie układu nerwowego,
- normalizuje produkcję hormonów sterydowych, w tym testosteronu,
- zwiększa libido i potencję,
- zwiększa energię, wytrzymałość, przeciwdziała zmęczeniu,
- hamuje procesy starzenia.
Kordyceps możesz zamówić na stronie: https://bit.ly/2N8CP98
Autor: Dr Rasa Salachna Lek. med., ginekolog-położnik. Od około 20 lat specjalizuje się we wspomaganiu leczenia naturalnymi metodami. Stosuje zasady medycyny holistycznej, skutecznie łącząc wiedzę medycyny akademickiej i medycyny niekonwencjonalnej. Skończyła liczne kursy w kilku krajach, m. in. w Chinach, brała udział w konferencjach międzynarodowych. Prowadzi wykłady i szkolenia w zakresie promocji zdrowia, profilaktyki chorób, oczyszczania organizmu, wzmacnia odporności, suplementacji.
Bibliografia: Karpińska E. Biostymulujące właściwości entomopatogenicznych grzybów z rodzaju Cordyceps.
Postępy Fitoterapii. 4/2011.
Holliday J, Cleaver M. On the trail of the yak ancient cordyceps in the modern world. 2004.
Meletis CD, Barker JE. Medicinal mushrooms: a selective overview. Altern Complement Ther.
2005; 11:141-5.
Winkler D. Caterpillar fungus (Ophiocordyceps sinensis) production and sustainability on the
Tibetan Plateau and in the Himalayas. Chin J Grassland. 2010; Sup 32:96-108.
Jordan JL, Sullivan AM, Lee TD. Immune activation by a sterile aqueous extract of Cordyceps
sinensis: mechanism of action. Immunopharmacol Immunotoxicol. 2008; 30(1):53-70.
Wang WQ. Chronic obstructive pulmonary diseases improvement of 40% after Cordyceps
supplement. J Admin Trad Chinese Med. 1995; 5:24.
Kuo C-F, Chen C-C, Lin C-F i wsp. Abrogation of streptococcal pyrogenic exotoxin B-mediated
suppression of phagocytosis in U937 cells by Cordyceps sinensis mycelium via production of
cytokines. Food Chem Toxicol. 2007; 45: 278-85
