Fundacja Pro-Test przetestowała 12 rodzajów płatków owsianych różnych producentów. Okazało się, że część z nich zawiera glifosat i toksyny pochodzące z pleśni, zaś w każdej próbce znajduje się nikiel.
Płatki owsiane uchodzą za składnik zdrowej diety. Są pełne witamin – głównie z grupy B oraz E, zwaną witaminą młodości, a do tego mają szczególnie dużo błonnika.Owsiankę na śniadanie jada coraz więcej Polaków. A ci bardziej kreatywni w kuchni dodają płatki owsiane do placków, naleśników, koktajli czy musli – to wszystko jako część zdrowej diety, ale czy rzeczywiście są zdrowe?
Fundacja Pro-Test zbadała w akredytowanym laboratorium 12 rodzajów płatków owsianych różnych producentów, w tym trzy oznaczone jako „BIO” i dwa pełnoziarniste. W ramach testu sprawdzono ilości niklu, glifosatu i mikotoksyn oraz oceniono prawidłowość oznakowania opakowań.
Nikiel we wszystkich badanych płatkach
Każda z próbek płatków owsianych badanych w ramach testu Fundacji Pro-Test była zanieczyszczona niklem. Nikiel jest metalem szkodliwym dla zdrowia. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wskazał, że przewlekłe narażenie drogą pokarmową na nikiel skutkuje toksycznością reprodukcyjną i rozwojową oraz wpływa na układ odpornościowy. Nikiel jest też klasyfikowany jako potencjalnie rakotwórczy dla ludzi. Co więcej, u osób uczulonych na nikiel, na skutek spożycia żywności zawierającej ten pierwiastek, obserwuje się zmiany egzematyczne i nasilenie reakcji alergicznych.
Obecnie w UE nie ma przepisów ustalających maksymalny poziom niklu w żywności. Limit istnieje jedynie dla wody i wynosi 70 µg/l [WHO, 2017].
EFSA ustaliła jednak graniczne wartości niklu, jakie można przyjąć dziennie ze wszystkich źródeł pokarmowych. Taki limit spożycia szkodliwej substancji z żywności nazywamy tolerowanym dziennym spożyciem (ang.: TDI). Dla niklu jeszcze do ubiegłego roku wynosił on 2,8 µg/kg masy dziennie. Obecnie jednak został zaktualizowany do wartości 13 µg/kg masy ciała [EFSA Journal 2020;18(11):6268]. To oznacza, że przeciętna osoba dorosła o masie 70 kg nie powinna spożywać dziennie więcej niż 910 µg tego składnika. W przypadku dzieci wartość ta jest niższa proporcjonalnie do masy ciała. Przykładowo przy masie 30 kg wynosi 390 µg.
Wśród badanych płatków najwyższy poziom zanieczyszczenia niklem stwierdzono w płatkach ekologicznych Młyny Stoisław Bio Płatki owsiane górskie extra oraz Lestello BIO Płatki owsiane ekologiczne. Także w płatkach Melvit BIO Owsiane Płatki Górskie stwierdzono jedną z wyższych zawartości niklu. Jak widać, pod względem ilości niklu przodują produkty ekologiczne. Takie wyniki zaskakują w kontekście dobrej opinii o żywności ekologicznej.
Toksyny z pleśni
W trzech rodzajach płatków owsianych Fundacja Pro-Test wykryła mikotoksyny, czyli toksyny wytwarzane przez pleśni. I tak ochratoksyna A znajdowała się w Płatkach Owsianych Górskich Halina i w Crownfield Płatki Owsiane Górskie dostępnych w Lidlu; natomiast w Płatkach Owsianych Górskich Melvit wykryto toksynę HT-2.
Mikotoksyny należą do najbardziej toksycznych związków, które możemy znaleźć w żywności. Wykazują właściwości rakotwórcze, mutagenne, teratogenne (czyli toksyczne dla zarodka i płodu) i estrogenne, a ich szkodliwe działanie stwierdza się już przy niewielkich stężeniach. Spożywane przez dłuższy czas mogą prowadzić do uszkodzeń nerek, wątroby i osłabiać odporność.
Rakotwórczy glifosat w owsiance !
W trzech próbkach badacze wykryli glifosat, czyli składnik pestycydów chwastobójczych, zwanych herbicydami. W 2015 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) sklasyfikowała glifosat jako prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi. Jego działanie wiązane jest z zachorowalnością na raka piersi, trzustki, tarczycy, nerek, wątroby i pęcherza.
Jaka ilość glifosatu jest dopuszczona w UE?
Dopuszczalna ilość glifosatu w ziarnie owsa ustalona w Unii Europejskiej [Rozp. 441/2012] wynosi 20 mg/kg. W teście żaden z produktów nie przekroczył tej wartości. Warto jednak zaznaczyć, że dla owsa ustalony prawem limit zawartości glifosatu jest wyjątkowo wysoki w porównaniu z innymi produktami spożywczymi. Przykładowo w kaszach gryczanych czy w wielu owocach i warzywach wynosi jedynie 0,1 mg/kg, zaś w pszenicy 10 mg/kg. A przecież produkty te przed spożyciem poddawane są albo myciu, albo gotowaniu, w czasie którego ten szkodliwy związek jest chociaż częściowo wypłukiwany.
Fundacja Pro-Test wykryła glifosat w płatkach: Sonko Płatki Owsiane Górskie extra, Młyny Stoisław Płatki Owsiane górskie extra i Crownfield Płatki Owsiane Górskie oferowanych w sieci sklepów Lidl.
Trzeba zaznaczyć, że w żadnym badanym rodzaju płatków nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych prawem limitów zanieczyszczeń lub w przypadku braku takich limitów, tolerowanych dawek dziennych. Niemniej jednak trzeba pamiętać, że płatki owsiane to nie jedyne źródło niklu, mikotoksyn czy glifosatu w naszej diecie. Dawki spożywane wraz z różnymi produktami, nawet jeśli oddzielnie mieszczą się w normach, to dostarczane z różnych źródeł, kumulują się w organizmie. Dlatego najlepiej wybierać te produkty, w których znajduje się jak najmniej szkodliwych substancji. Co więcej, w produktach uchodzących za składnik zdrowej diety, takich jak na przykład płatki owsiane, konsumenci mają prawo niespodziewać się obecności żadnych szkodliwych substancji.
Najwyższą ocenę w teście – jako jedyne bardzo dobrą –otrzymałySante Płatki Owsiane górskie extra 100% Pełnoziarniste. Nie zwierały ani mikotoksyn, ani glifosatu, zaś zawartość niklu w tych płatkach okazała się najniższa spośród wszystkich testowanych. Produkt ten był też prawidłowo oznakowany.
* * *
Wszystkie badane płatki:Cenos Płatki owsiane pełnoziarniste, Crownfield Płatki Owsiane Górskie / Lidl, Halina Płatki Owsiane-Górskie, Kupiec Płatki Owsiane Górskie, Lestello BIO Płatki owsiane ekologiczne, Melvit BIO Owsiane Płatki Górskie, Melvit Płatki Owsiane Górskie, Młyny Stoisław Bio Płatki owsiane górskie extra, Młyny Stoisław Płatki Owsiane górskie extra, Plony Natury Płatki Owsiane Górskie / Biedronka, Sante Płatki Owsiane górskie extra 100% Pełnoziarniste, Sonko Płatki Owsiane Górskie extra
Fundacja Pro-Test jest wydawcą internetowego konsumenckiego magazynu „Pro-Test” i należy do międzynarodowej organizacji testującej produkty, ICRT (International Consumer Research&Testing), zrzeszającej 37 instytucji konsumenckich z 29 państw. Pro-Test jest też wydawcą bestsellerowej serii książek „Dieta bez diety”.
