Początek roku sprzyja postanowieniom noworocznym, jednak zdecydowana większość z nas nie upatruje w nich szansy na realne zmiany. Nauczeni doświadczeniem minionych lat nie próbujemy praktykować więcej postanowień noworocznych. Kojarzą się one z szybkim wypaleniem, porażką i większość z nich kończy się fiaskiem. Dlaczego się tak dzieje? Bo działamy chaotycznie, nie spisujemy tego co zaplanowaliśmy, nie jesteśmy konsekwentni, nie rozliczamy się z wyznaczonych celów, a powinny być one realne, zaplanowane i spisane.
Wśród barier pojawia się poczucie niepotrzebnej presji i percepcja z góry przegranej walki. Wolimy zaplanować zmiany na inny czas, ważny dla nas i neutralny społecznie, pozbawiony presji. Nadrzędną motywacją do zmian jest dążenie do osiągnięcia zdrowia. Dla wielu z nas oznacza to zdrowy sposób żywienia, który zakłada spożycie dużej ilości warzyw i owoców oraz zredukowanie ilości spożywanych węglowodanów (np. białego pieczywa, makaronu, ryżu).
Zmiana sposobu żywienia jako proces
Większość z nas ma wiele powodów, by dokonać zmian, jednak potrzebujemy i triggera (bodźca), żeby zacząć wprowadzać je w życie. Sama zmiana diety to proces, w czasie którego uczymy się na bieżąco poprzez samoobserwację i aktualizowanie wiedzy dietetycznej. Większość zakończenie diety utożsamia z porażką, powrotem do dawnej rzeczywistości. Zmiana sposobu żywienia to często przełomowa decyzja, która w dużym stopniu determinuje styl życia. Relacja z jedzeniem zmienia się w czasie – często traktujemy jedzenie jako gratyfikację czy pocieszenie. To wszystko powoduje, że dokonujące się zmiany w jadłospisie to świadomy, złożony proces o charakterze lifestylowym i podłożu psychologicznym. Nową dietę traktujemy najczęściej jako zaktualizowany sposób żywienia, który powinien zostać z nimi na zawsze, przy czym na początku tego procesu oczekujemy od siebie większej samodyscypliny, zakładając więcej przestrzeni na odstępstwa wraz z osiągnięciem celów.
Postanowienia noworoczne związane ze zmianą sposobu odżywiania na zdrowszy
Postanowienia noworoczne – bariery i drivery
Bariery – czynniki rozpraszające, zagrażające:
Niepotrzebna presja. Postanowienia noworoczne łączone są z poczuciem presji i niepotrzebnym stresem. Towarzyszy temu pewnego rodzaju dualizm emocji: z jednej strony niebranie udziału w koncepcie postanowień noworocznych budzi w nich strach, gdyż może wiązać się z osądem ze strony innych np. świadczyć o braku ambicji. Z drugiej strony, zdając sobie sprawę, jak silnie oddziałuje na nich ta zewnętrzna presja, nie chcą się jej poddawać – zamiast sztucznie wytwarzać stres, wolą się poddać lub zaplanować zmiany na inny czas (ważny dla nas a neutralny społecznie). Postanowienia noworoczne kojarzą się z szybkim wypaleniem i zawodem. Osobistą przegraną.
Przegrana walka. Postanowienia noworoczne to często z góry przegrana walka. Wielokrotnie podejmowane próby kończące się porażką sprawiają, że nie upatrujemy w tym koncepcie szansy na realne zmiany. Postanowienia noworoczne kojarzą nam się również z pewnymi specyficznymi cechami:
- muszą zostać spisane – mogą zostać zapomniane,
- niezwykle rzadko się z nich rozliczamy,
- jeśli nie uda nam się rozpocząć pierwszego stycznia, natychmiast z nimi zrywamy,
- podchodząc do nich, zakładamy, że wytrwamy maksymalnie kilak tygodni
- dotyczą trudnych dla nas zmian, często sprzecznych z naszym charakterem.
Nieodpowiedni czas. Koniec roku to niezwykle ważny czas dla Polaków. Święta Bożego Narodzenia i Nowy Rok to rodzinny czas w którym osobiste preferencje ustępują tradycji. W tym czasie nie chcemy rezygnować ze smacznego, domowego jedzenia, które zostało po świętach. Nie chcemy go też marnować, zarówno ze względów finansowych jak i moralnych. Dodatkowo utrzymanie czy rozpoczynanie diety w tym czasie wiązałoby się z wieloma problemami, w tym logistycznymi. Sylwester i karnawał nie sprzyja restrykcjom. To czas, w którym trudno rezygnować z jedzenia i spożywania alkoholu.
Wśród niektórych osób niepraktykujących postanowień noworocznych istnieje przekonanie, że konkretna data wdrożenia zmian w życiu jest ważna (choć nie łączą jej z Nowym Rokiem). Według nich postanowienia noworoczne są często podejmowane pod wpływem impulsu, jednak indywidualnie ustanowiona i konkretna data zmiany sposobu żywienia wprowadza dyscyplinę i ma wymiar symboliczny.
Jako czas sprzyjający zmianom ze względu na specyficzną aurę i większą dostępność warzyw i owoców wskazywana jest wiosna.
Drivery – czynniki napędzające, determinujące sukces
Samorozwój. Postanowienia noworoczne opisywane są jako cześć szerszej praktyki samorozwoju zakłada stworzenie planu na cały rok, podsumowanie i ocenę swoich zeszłorocznych działań. W takim rozumieniu postanowień noworocznych można planować zmiany w czasie – nie wszystkie muszą zacząć się 1 stycznia, tym samym można się do nich lepiej przygotować i wprowadzać bardziej świadomie. Postanowienia noworoczne pomagają nam się rozwijać i być lepszą osobą, stając się drogowskazami dla podejmowanych na przestrzeni roku decyzji.
Tradycja. Posiadanie postanowień noworocznych rozumiane jako norma i część corocznej tradycji – „każdy ma jakieś postanowienia. Jest to tradycja wyniesiona z domu i praktykowana od wielu lat. Postanowienia noworoczne są częścią świątecznej aury, magicznego czasu w roku. Bywają kolektywne – ustanawiane z koleżankami czy jako efekt rodzinnego „zakładu”. Wdrażane w życie 1 stycznia.
Magiczny czas. Dzień Nowego Roku traktowany jest jako magiczny. Ma on wymiar symboliczny – wchodząc w nowy rok, rozpoczyna się nowy etap życia, a dotychczasowe porażki można zostawić za sobą. Dodatkowo Nowy Rok opisywany jest jako jeden z ostatnich dni świątecznych, zwieńczenie rodzinnych i przyjemnych chwil dni wolnych od obowiązków. Nowy rok sprzyja podejmowaniu ważnych decyzji również w kontekście diety. Szczególnie widoczna jest ta motywacja u osób chcących schudnąć (motywacją jest wystarczająco długi czas, by zmienić swój wygląd przed wakacjami).
Zdrowy sposób odżywiania to już nie kwestia postanowień noworocznych a konieczność. Nasze zdrowie, samopoczucie i odporność decydują się na talerzu. Nowy Rok to nienajgorszy moment by zacząć. Zima i przednówek to czas przetworów, coraz bogatszej oferty kiszonek, soków NFC, dla bardziej świadomych konsumentów liofilizatów czy błonnika owocowego. Czas o tyle ciekawy, że mamy w perspektywie wiosnę i skokowy wzrost dostępności owoców i warzyw.
Światowa Organizacja Zdrowia potwierdza, że powinniśmy spożywać min. 400 gram owoców i warzyw dziennie, najlepiej podzielonych na 5 porcji. Jedną z 5 porcji owoców i warzyw może być szklanka soku. Wiele badań potwierdza, że już spożycie jednej szklanki soków z owoców i warzyw dziennie znacząco poprawia jakość naszej diety, a osoby pijące jedną szklankę soków dziennie łatwiej osiągają zalecaną dobową ilości spożycia owoców i warzyw.
1 stycznia rozpocznie się Międzynarodowy Rok Owoców i Warzyw. Dążenie do osiągnięcia zdrowia będzie w nim najważniejszą motywacją dla milionów Polaków. Dla wszystkich zdrowy sposób żywienia zakłada codzienne spożycie dużej ilości warzyw i owoców. Różne są tylko drogi osiągniecia na tym polu trwałego sukcesu.
Żródło: KANTAR, materiał prasowy.
